Actieve raad van bestuur en de weg ernaartoe

Het succes van een familiebedrijf wordt veelal bepaald door haar leiding en de strategie die ze volgt. Daarom is het uitermate belangrijk dat het bedrijf beschikt over een ervaren, onafhankelijk en betrokken klankbord waarop het kan terugvallen bij onder meer het nemen van strategische beslissingen. Net als in andere ondernemingen vormt een actieve raad van bestuur ook in het familiebedrijf een cruciale schakel in de governanceketen.

Binnen het familiebedrijf kan een raad van bestuur verschillende maten en vormen aannemen. De vormgeving hangt vaak samen met de omvang en complexiteit van de onderneming en de generatie die aan het roer van de onderneming staat.

VAN EEN PASSIEVE NAAR EEN ACTIEVE RAAD

In de praktijk kan men vier verschillende gradaties van betrokkenheid onderscheiden bij een raad van bestuur:

Papieren raad
De raad van bestuur wordt gepercipieerd als een louter wettelijke verplichting en bestaat enkel op papier. Het aantal bestuurders is zeer beperkt (vaak het wettelijk minimum) en zijn allemaal lid van de familie. De familiale bestuurders zijn ook de managers van het bedrijf waardoor formele vergaderingen overbodig zijn.

Stempel raad
De raad van bestuur wordt formeel georganiseerd met vaste vergadermomenten, maar ze heeft weinig tot geen beslissingsmacht. Haar voornaamste taak is het goedkeuren van de beslissingen van de familiale eigenaars. Bestuurders zijn vaak uitsluitend familieleden.

Adviserende raad
De raad van bestuur vormt een klankbord voor de familiale ondernemer. Haar voornaamste taak is om advies te verlenen met betrekking tot belangrijke zaken en beslissingen. Externe bestuurders adviseren vanuit hun specifieke expertise en spelen soms een belangrijke arbitrerende rol bij familiale conflicten.

Actieve raad
De raad van bestuur werkt actief en vergadert op geregelde tijdstippen. De meerderheid zijn externe bestuurders. Zij confronteren het management met kritische vragen. Hun voornaamste taken zijn het uitwerken van de strategie, adviseren en controleren van het management en bemiddelen bij familiale conflicten.

NUT VAN EEN ACTIEVE RAAD VAN BESTUUR

Elk bedrijf heeft baat bij een klankbord van competente en onafhankelijke experten. Dit kan in de vorm van een raad van bestuur, maar ook een raad van advies is mogelijk. Je kan de raad op maat van je onderneming installeren. Het is echter wel belangrijk dat de raad een actieve rol vervult in het bedrijf. Een bestuursvergadering moet méér zijn dan een eenmalig jaarlijks verplicht onderonsje van de eigenaars. Een actieve raad stimuleert strategisch denken en draagt bij om de gekozen strategie vervolgens te implementeren en te evalueren. Indien er ook externe, niet-familiale bestuurders worden opgenomen, kan de raad van bestuur door haar onafhankelijkheid bovendien een belangrijke rol spelen bij familieconflicten. Zo kan een onafhankelijke raad van bestuur onder meer knopen doorhakken bij netelige kwesties die een weerslag hebben op familieleden, de integratie van een niet-familiale CEO faciliteren, of het opvolgingsproces naar de volgende generatie begeleiden.

TAKEN VAN DE RAAD VAN BESTUUR

De raad van bestuur vervult enerzijds een controletaak waarbij ze controle uitoefent op onder meer de bedrijfsprestaties, het management en de strategie. Anderzijds vervult de raad van bestuur een servicetaak. Deze taak is gericht op het geven van advies, netwerken, lobbyen en het opbouwen van de bedrijfsreputatie. Ook het bemiddelen bij (familiale) conflicten en het begeleiden van het opvolgingsproces spelen hier een
centrale rol.

Specifieke taken van de raad van bestuur zijn:

•  Ondersteunen bij belangrijke strategische beslissingen
•  Bemiddelen bij familiale conflicten en crisissituaties
•  Financiële en operationele controle
•  Coördinatie tussen familie, management en aandeelhouders
•  Aanstellen en evalueren van de gedelegeerd bestuurder, het directiecomité en het topmanagement
•  Beschermen van de belangen van alle aandeelhouders
•  Begeleiden van het opvolgingsproces
•  Aansturen van het management bij ontwikkeling van het beleid
•  Bijkomende expertise bieden
•  Besluitvaardigheid van het familiebedrijf vergroten