Het bedrijfstestament: successieplanning op niveau van je onderneming

10.10.2021

Door een onverwachte gebeurtenis is de bedrijfsleider plots voor een langere periode totaal arbeidsongeschikt, of erger, komt te overlijden. Heeft uw onderneming in dat geval een antwoord op volgende vragen: Zijn er afspraken gemaakt die zorgen voor de continuïteit van het familiebedrijf? Zijn mijn medewerkers voldoende op de hoogte van de belangrijke bedrijfsprocessen? Kan het bedrijf juridisch geldig contracten sluiten? Kan de ondernemende familie door de impact haar levensstandaard blijven behouden?

Veel ondernemers vertrouwen op hun bedrijf, niet alleen om vandaag inkomen te genereren, maar ook om in de toekomst voor zichzelf en hun gezin te zorgen. Het is zelfs niet ongebruikelijk dat het bedrijf hun grootste financiële bezit is. Ondanks deze grote afhankelijkheid hebben ondernemers vaak geen continuïteitsplan of exit-strategie in geval van arbeidsongeschiktheid,  pensionering of hun overlijden. Hierdoor is hun financiële zekerheid -en die van hun naasten- kwetsbaar voor de onvoorspelbaarheid van de toekomst.

De huidige coronacrisis heeft ons doen nadenken over heel wat aspecten, waaronder ook de mogelijkheid dat een plotse gebeurtenis een enorme impact kan hebben op het familiebedrijf. We beseffen nu meer dan ooit dat we beter voorziend en gewapend moeten zijn tegen onverwachte gebeurtenissen om continuïteit in onze bedrijfsvoering te kunnen garanderen. Het hebben van een bedrijfstestament biedt u deze zekerheid.

Wat is een bedrijfstestament?

Het bedrijfstestament bewijst haar nut op het ogenblik dat een sleutelfiguur, zoals de bedrijfsleider of leden van het management, in de onderneming plots wegvalt. Het document zorgt voor een continuïteitsplan met een overzicht van de voornaamste bedrijfsprocessen en uit te voeren acties. Daarnaast bundelt het bedrijfstestament nuttige informatie en essentiële documenten die er voor zorgen dat de voortgang van het bedrijf gegarandeerd blijft. Ook bevat het document richtlijnen -uitgeschreven door de bedrijfsleider- die anticiperen op eventuele latere problemen of conflicten op familiaal vlak.

In Nederland en het Verenigd Koninkrijk ziet men steeds vaker dat een dergelijk ‘noodplan’ voor bedrijven wordt opgesteld. In tijden van corona heeft dit document zijn succes bewezen om te kunnen anticiperen op onvoorziene situaties. De Belg heeft successieplanning op niveau van zijn privévermogen ondertussen onder de knie, maar ondernemingen blijven achter. Nochtans is het familiebedrijf voor ondernemende families vaak het belangrijkste onderdeel van hun privévermogen en zorgt dit voor een bron van inkomsten van het gezin. Elke bedrijfsleider wil de continuïteit van zijn onderneming op langere termijn verzekeren, het hebben van een bedrijfstestament maakt dit mogelijk.

De essentiële bedrijfskennis zit vaak in het hoofd van enkelingen, wanneer deze sleutelfiguren plots uitvallen komt de continuïteit van het familiebedrijf vaak in het gedrang. Het bedrijfstestament biedt een houvast voor het bedrijf om gedurende moeilijkere periodes continuïteit te bieden. Allereerst wordt bij het opstellen van een bedrijfstestament nagedacht over een continuïteitsplan voor uw onderneming. Tijdens dit proces maakt de bedrijfsleider een scan van zijn onderneming en worden de prioriteiten en valkuilen van het (familie)bedrijf geïdentificeerd. Vervolgens linken we een aantal “wat als”-scenario’s aan de doelen die je zelf vooropstelt. Zo testen we meteen of je huidige wettelijke, financiële en zakelijke procedures wel de juiste zijn voor je zakelijke en familiale noden en passen we ze aan waar nodig. Wanneer we het bedrijfstestament finaliseren onderwerpen we de verschillende elementen nog eens aan een stresstest om zeker te zijn dat alles werkt zoals het hoort in het geval van een rampscenario. Door na te denken over allerhande thema’s die gedurende het proces worden aangereikt, krijgt de bedrijfsleider inzichten over de te treffen regelingen die nodig zijn om een concreet noodplan uit te werken. Aan het eind van de rit ligt er een concrete continuïteitsstrategie voor die duidelijk uitlegt hoe, waar en wanneer, welke maatregelen moeten worden uitgevoerd.

Ieder bedrijf kampt met specifieke noden en elke ondernemende familie heeft andere wensen en prioriteiten, het opstellen van een bedrijfstestament is dan ook telkens anders en vergt maatwerk.

Waarom zou ieder bedrijf een bedrijfstestament moeten hebben?

Een onverwachte gebeurtenis met een bedrijfsleider waardoor hij of zij (tijdelijk) niet meer in staat is om te werken, kan een bedrijf lam leggen. Andere leden uit het management kunnen wel (tijdelijk) de leiding van een bedrijf overnemen, maar de situatie wordt erg gecompliceerd voor bedrijven met slechts één bedrijfsleider, en nog meer, wanneer die enige bedrijfsleider ook de enige aandeelhouder is. Dit is typisch het geval voor veel familiebedrijven. Zonder een goede continuïteitsplanning kunnen dergelijke situaties zeer problematisch zijn, niet alleen voor de privésituatie van de bedrijfsleider, maar ook voor de continuïteit van het bedrijf: hoe kunnen schuldeisers en werknemers worden betaald of contracten worden aangegaan als er geen zaakvoerder is die de nodige goedkeuring kan geven? Kan men de productie draaiende houden zonder de kennis van de bedrijfsleider? Zijn er voldoende verkoopkanalen als het netwerk van de ondernemer wegvalt?

Bij gebrek aan bedrijfstestament op het ogenblik dat de bedrijfsleider plots wegvalt, kan de continuïteit van het familiebedrijf in gedrang komen. Niet alleen heeft dit mogelijks een impact op het inkomen en de levensstandaard van de ondernemende familie, daarenboven heeft het gebrek aan continuïteit van het bedrijf rechtstreeks impact op de financiële situatie van alle werknemers. Zorg dat een onvoorziene gebeurtenis het niet nog erger maakt voor al uw naasten, vermijdt dat er enorme problemen rijzen die leiden tot kostbare en ingewikkelde gerechtelijke procedures of het lam leggen van uw bedrijf. Het bedrijfstestament geeft een antwoord op tal van vragen en creëert gemoedsrust voor de ondernemer, zijn familie en alle medewerkers.

Wat wordt er allemaal in het bedrijfstestament geregeld?

Het bedrijfstestament biedt een oplossing op verschillende niveaus: niet alleen zorgt het document ervoor dat de privésituatie van de bedrijfsleider geregeld is, zodat de familie in moeilijke tijden zich geen zorgen moet maken om de voortzetting van het bedrijf. Daarnaast heeft het bedrijfstestament ook daadwerkelijk impact in de operationele en strategische werking van het familiebedrijf.

Niveau van de ondernemende familie

Teneinde gemoedsrust te verzekeren bij de bedrijfsleider en zijn familie, worden situaties met een impact op het privévermogen aangepakt. Al te vaak zien we bij ondernemende families dat het thema van de overdracht van het familiebedrijf wordt gemeden en uitgesteld, maar dit kan echter een hoge prijs hebben. In het ergste geval kan al uw harde werk verloren gaan als u overlijdt of arbeidsongeschikt wordt zonder uitgewerkt noodplan. Hoe langer u wacht, hoe minder opties u hebt om uw vermogen te maximaliseren en een opvolger goed voor te bereiden, zodat de overdracht soepel en duurzaam verloopt wanneer u klaar bent om met pensioen te gaan. Laat staan dat de overnemer weet wat hem te doen staat als hij nooit  betrokken werd, maar onverwachts aan het roer komt. Ook indien familiale opvolging uitgesloten is, is het des te meer aangewezen een bedrijfstestament op te stellen. Op het ogenblik dat er zich een onverwachte situatie met de bedrijfsleider voordoet, heeft de familie andere dingen aan haar hoofd, dan zich druk te maken omtrent de verderzetting van het familiebedrijf. Het hebben van een bedrijfstestament ontzorgt de ondernemende familie en geeft haar de mogelijkheid om zich te concentreren op andere zaken.

Niveau van het familiebedrijf

Allereerst wordt gekeken naar het leidinggevende aspect. Zijn de beslissingsbevoegdheden voldoende scherp gesteld opdat de aangewezen personen de noodzakelijke handelingen rechtsgeldig kunnen treffen op het ogenblik de bedrijfsleider er niet meer is. Wordt de leiding in handen gelegd van een externe persoon of gaat men intern in het bedrijf het adequate managementcomité samenstellen? Welke rol is weggelegd voor het bestuursorgaan? Een volledig scenario wordt uitgewerkt opdat het bedrijf niet plots stuurloos wordt. Tevens worden op strategisch niveau de krijtlijnen uitgetekend in lijn met de gedachtegang van de bedrijfsleider. Zo komt hij bij zijn terugkomst niet voor onaangename verrassingen te staan. Dit alles vergt gedetailleerde gedocumenteerde processen over de algemene werking van het bedrijf, zodat de belangrijkste bedrijfsprocessen en contacten met voorname stakeholders vlot kunnen verder lopen.

Het bedrijfstestament moet richtlijnen en informatie bevatten om het management (en andere belanghebbenden) van het familiebedrijf te helpen bij het reageren op een bepaalde gebeurtenis. Ook moet het document het bedrijf helpen bij het herstel na een bepaald incident. Om dit te kunnen verwezenlijken is het van groot belang dat het bedrijfstestament op de juiste manier wordt opgesteld en toegepast. Daarnaast moeten de verantwoordelijkheden ook goed gedefinieerd worden.

Zit u met specifieke vragen of wil u graag een bedrijfstestament laten opstellen? Aarzel niet ons te contacteren, onze experts staan steeds voor u klaar.

Bedrijfstestament

Gepubliceerd door Sofie Gerkens

Een andere vraag omtrent dit thema?

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
© Van Havermaet 2024

Wij maken gebruik van cookies of gelijkaardige technologieën (bv. pixels of sociale media plug-ins) om o.a. uw gebruikservaring op onze website zo optimaal mogelijk te maken. Daarnaast wensen wij analyserende en marketing cookies te gebruiken om uw websitebezoek persoonlijker te maken, gerichte advertenties naar u te verzenden en om ons meer inzicht te geven in uw gebruik van onze website.

Gaat u ermee akkoord dat we cookies gebruiken voor een optimale websitebeleving, opdat wij onze website kunnen verbeteren en om u te kunnen verrassen met advertenties? Bevestig dan met "OK".

Wenst u daarentegen specifieke voorkeuren in te stellen voor verschillende soorten cookies? Dat kan via onze cookie policy. Wenst u meer uitleg over ons gebruik van cookies of hoe u cookies kan verwijderen? Lees dan onze cookie policy.