B2B-wet: vanaf 1/12/20 niet langer de wet van de sterksten

Vanaf 1 december 2020 zal u als ondernemer in uw contractuele relaties met uw professionele tegenpartij rekening moeten houden met de wet van 4 april 2019 met betrekking tot misbruiken van economische afhankelijkheid, onrechtmatige bedingen en oneerlijke marktpraktijken tussen ondernemingen oftewel de B2B-wet.

B2B-wet: wat betekenen de nieuwe regels inzake B2B-contracten voor u als ondernemer?

De B2B-wet beoogt de bescherming van de economisch en financieel “zwakkere” ondernemer in handelsrelaties en perkt de contractuele vrijheid van ondernemers sterk in.

In dit artikel geven wij u enerzijds een overzicht van de aankomende wijzigingen waarmee u rekening dient te houden, anderzijds geven wij u hierover een aantal concrete bedenkingen mee.

Toepassingsgebied:

De bescherming van de wet is drieledig:

1. Verbod op onrechtmatige bedingen
2. Verbod op misbruik van de economische onafhankelijkheid
3. Verbod op oneerlijke, misleidende en agressieve B2B marktpraktijken

Deze verboden gelden voor iedere onderneming, ongeacht hun vorm, aard of grootte: iedere rechtspersoon die op een duurzame wijze een economisch doel nastreeft wordt geviseerd. De regels gelden dus niet enkel in de handelsrelatie tussen een multinational en een KMO.

Bovendien gelden ze niet enkel voor standaardbedingen (zoals algemene voorwaarden) maar eveneens voor overeenkomsten waar uitdrukkelijk over werd onderhandeld.

Let op: de nieuwe regels zijn enkel van toepassing op overeenkomsten die werden gesloten, hernieuwd, verlengd of gewijzigd vanaf 1 december 2020!

1. Verbod op onrechtmatige bedingen

Het begrip onrechtmatige bedingen klinkt u waarschijnlijk niet vreemd in de oren. Deze bestaan namelijk al voor B2C-overeenkomsten. Door de nieuwe wet zullen een heel aantal van deze bedingen nu ook als onrechtmatig worden beschouwd in een B2B-relatie.

Open norm/catch-all

De wetgever voorziet in een algemene “catch-all” bepaling waardoor zijn bedoeling, het bewaren van het contractuele juridische evenwicht, duidelijk wordt:

“Bedingen zijn onrechtmatig als ze een kennelijk onevenwicht scheppen tussen de rechten en plichten van de partijen.”

Bij de bepaling van dit evenwicht moet u rekening houden met de omstandigheden, de geldende handelsgebruiken, de andere bedingen van de overeenkomst, de aard van de producten en de duidelijkheid en begrijpelijkheid van het beding.

De bedingen van de overeenkomst moeten duidelijk en begrijpelijk zijn opgesteld om de tegenpartij toe te laten een volledig geïnformeerde toestemming te geven. Van de ondernemer wordt – in tegenstelling tot een B2C-relatie – een redelijke voorkennis verwacht.

Als de bedingen toch onduidelijk zijn opgesteld, loopt u de kans dat deze ten nadele van de opsteller zullen worden geïnterpreteerd.

Dit uitgangspunt is echter niet van toepassing op de kernbedingen die het eigenlijke voorwerp vormen van de overeenkomst (zoals de prijs, de geleverde diensten of  goederen,…).

Of er voldaan is aan bovenstaande “open norm/catch-all bepaling” wordt beoordeeld op het moment van sluiting van de overeenkomst.

Zwarte en grijze bedingen

De wetgever voorziet in een opsomming van twee soorten bedingen:

A) Bedingen die ALTIJD verboden en dus onrechtmatig en nietig zijn – de zwarte lijst genaamd:

• bedingen die voorzien in een onherroepelijke verbintenis van de ene partij terwijl de uitvoering van de prestatie van die onderneming onderworpen is aan een voorwaarde waarvan de verwezenlijking uitsluitend afhankelijk is van de wil van de andere partij;
• bedingen die een partij een eenzijdig interpretatierecht geven;
• bedingen die in geval van betwisting, de ene partij doen afzien van elk middel van verhaal tegen de andere partij;
• de onweerlegbare vaststelling van kennisname of aanvaarding van bedingen door de een partij zonder dat die partij daadwerkelijk de mogelijkheid tot kennisname heeft gehad.

B) Bedingen die VERMOED worden onrechtmatig te zijn – de grijze lijst genaamd:

• bedingen die een partij het recht geven om de prijs, de kenmerken of de voorwaarden van de overeenkomst eenzijdig te wijzigen;
• bedingen waardoor de overeenkomst stilzwijgend verlengd of vernieuwd wordt zonder redelijke opzegtermijn;
• bedingen die zonder tegenprestatie het economisch risico omkeren;
• bedingen die op ongepaste manier de wettelijke rechten van een partij uitsluiten of beperken in geval van wanprestatie of gebrekkige uitvoering;
• bedingen die partijen verbinden zonder recht op een redelijke opzegtermijn;
• bedingen waardoor een partij ontslagen wordt van haar aansprakelijkheid voor haar opzet, zware fout of die van haar aangestelden, voor het niet-uitvoeren van haar essentiële verbintenissen;
• bedingen die de bewijsmiddelen waarop de andere partij zich kan beroepen, beperken;
• bedingen die excessieve schadebedingen opleggen aan een partij.

Als u kan aantonen dat dergelijke grijze bedingen in de overeenkomst werden ingeschreven omwille van objectieve redenen, kan de toepassing ervan wel gerechtvaardigd worden.

2. Het verbod op misbruik van economische onafhankelijkheid en op op oneerlijke, misleidende en agressieve B2B-marktpraktijken

Deze beide verboden traden reeds eerder in werking en waren de schriftelijke neerslag van werkwijzen die in B2B-overeenkomsten al enige tijd gebruikelijk waren.

Concreet

De inwerkingtreding van de B2B-wet heeft niet enkel invloed op uw contractuele clausules, maar evenzeer op uw algemene voorwaarden en andere standaardbepalingen.

U laat dus best uw algemene voorwaarden en uw overeenkomsten nakijken op zwarte bedingen, zodat deze aangepast of geschrapt kunnen worden.

Wanneer er een betwisting zou ontstaan tussen partijen naar aanleiding van de toepassing van deze B2B-wet, zal de beoordeling van een heel aantal contractuele bepalingen afhankelijk worden van de interpretatie en appreciatie van de bevoegde rechter.

Het is op dit ogenblik echter nog onduidelijk of, en eventueel hoe, de rechter een onrechtmatig beding zal kunnen reduceren of matigen tot een rechtmatig niveau of integraal nietig kan verklaren.

Het is dan ook de vraag hoe dit praktisch in zijn werk zal kunnen gaan én wat de weerslag van een dergelijke ingreep op de resterende bepalingen van de overeenkomst zal zijn.

Het belang van duidelijke afspraken in uw overeenkomsten met weergave van de achterliggende motivatie of redenering wordt in het licht van deze nieuwe wetgeving dan ook nog belangrijker, omdat zij een essentieel hulpmiddel zullen zijn voor een rechter om de rechtmatigheid van bepaalde bedingen te beoordelen.

Graag helpen wij u verder bij het reviseren en opstellen van uw overeenkomsten en algemene voorwaarden.