Schaarste aan grondstoffen? Mogelijke oplossingen voor uw leveringen en uw werknemers

28.06.2021

Wordt u door de gevolgen van de coronacrisis ook getroffen door de schaarste aan grondstoffen? Het wereldwijde tekort aan grondstoffen zoals staal, hout, aluminium, koper en ijzererts, doet de prijzen de lucht in schieten. Althans, als u er al in slaagt ze op korte termijn aan te kopen.

De kans bestaat dat u door de schade aan grondstoffen uw contractuele leveringstermijnen en prijsafspraken niet meer kan nakomen. En wat met uw werknemers, indien u niet aan produceren toekomt?

U kan misschien wel op adem komen door beroep te doen op de hulpmiddelen uit dit artikel. Lees dus zeker even verder.

schaarste aan grondstoffen

1. Goederen

Prijsstijgingen

Bent u leverancier, dan zal u na het sluiten van de overeenkomst, de prijsstijging willen doorrekenen aan de koper. Bent u koper, dan zal u deze prijsstijging niet willen betalen of zal u de overeenkomst willen ontbinden of verbreken.

Welke mogelijkheden u heeft als leverancier of koper, zijn afhankelijk van de gemaakte afspraken tussen partijen.

Interessant voor de leverancier: Prijsaanpassingsclausule

Een prijsaanpassingsclausule is een clausule die toelaat om de prijs van de goederen aan te passen op basis van objectieve parameters die los staan van de wil van de partijen.

De prijs in zo’n prijsaanpassingsclausule moet wel bepaald of bepaalbaar zijn. Dit betekent dat de clausule moet bepalen op welke basis de prijs zal worden aangepast. Gebeurt dit niet, dan is de clausule nietig.

Bijvoorbeeld: een aanpassing van de prijs op basis van de economische toestand as such is onvoldoende bepaalbaar en dan ook ongeldig. Een aanpassing van de prijs op basis van een toename in de productiekost, ten gevolge van een stijging in de aankoopprijs van staal met meer dan 10%, is daarentegen wél voldoende bepaald en dus geldig.

De wetgeving legt nog drie andere voorwaarden op waaraan dergelijke clausule moet voldoen:

  1. De clausule is slechts toepasselijk tot een bedrag van maximum 80% van de eindprijs;
  2. De clausule moet verwijzen naar de parameters die reële kosten vertegenwoordigen;
  3. Iedere parameter is alleen toepasselijk op dat gedeelte van de prijs dat beantwoordt aan de kosten die het vertegenwoordigt (bijv. enkel voor het staal dat verwerkt wordt in een totaalconstructie).

Het spreekt voor zich dat de koper akkoord moet gaan met de prijsaanpassingsclausule om deze te kunnen afdwingen. Daarom is het noodzakelijk dat u deze clausule opneemt in ofwel de overeenkomsten die u afsluit (of in een addendum bij bestaande overeenkomsten), ofwel dat zij is verwerkt in de toepasselijke algemene voorwaarden.

Interessant voor de leverancier en de koper: Hardshipclausule

Een hardshipclausule beoogt het herstel van het contractueel evenwicht tussen de leverancier en de koper. Het opnemen van zulke clausule kan dus voor beide partijen interessant zijn.

Deze clausule zal een heronderhandelingsverplichting opleggen aan de contractspartijen indien er zich ten gevolge van een onvoorzienbare en onvermijdbare situatie ernstige gewijzigde omstandigheden voordoen bij één van de contractspartijen waardoor het voor deze partij moeilijker is geworden om haar verplichtingen na te komen. Bv. een uitbraak van een wereldwijde pandemie waardoor de prijzen in grondstoffen heel erg toenemen.

De hardshipclausule kan worden aangevuld met een vervalbeding. Dit zal erin voorzien dat de overeenkomst ten einde komt indien er tussen partijen geen akkoord tot stand komt naar aanleiding van de heronderhandelingsverplichting.

Opnieuw is het ook hier van groot belang om deze clausule(s) contractueel te voorzien. Bij gebreke hieraan zullen de partijen zich er niet op kunnen beroepen.

Leveringen komen later of blijven uit

Wat indien de levering laattijdig gebeurt of gewoon helemaal uitblijft? Kan u als koper dan aanspraak maken op een schadevergoeding of kan u als leverancier hieraan ontkomen? De koper wil namelijk graag tijdig bediend worden of een alternatief aangeboden krijgen, terwijl de leverancier niet wil aansprakelijk gesteld worden.

Beschikt u over algemene voorwaarden of een contract?

Voor de koper:

Tracht volgende clausules op te nemen in uw overeenkomst of kijk na of deze in uw algemene voorwaarden staan:

  • Dwingende en afdwingbare leveringsvoorwaarden en -termijnen;
  • Recht om uw betaling op te schorten ingeval van laattijdige of niet-levering;
  • Recht om u via een andere leverancier te bevoorraden op (meer-)kost van de verkoper;
  • Recht om de overeenkomst te beëindigen zonder betaling van een schadevergoeding.

Voor de leverancier:

Neem de volgende clausules op in uw overeenkomst of kijk na of deze in uw algemene voorwaarden staan:

  • Louter indicatieve leveringstermijnen;
  • Vertraging in de leveringstermijn geeft geen aanleiding tot schadevergoeding.
Beschikt u niet over één van bovenstaande contractuele clausules? Overmacht to the rescue?!

Als leverancier kan overmacht misschien wel een oplossing bieden bij een schaarste aan grondstoffen?

Overmacht wordt gedefinieerd als een onvoorzienbare en onvermijdbare gebeurtenis die zich voordoet buiten de wil van partijen om en die het definitief of tijdelijk onmogelijk maakt om contractuele prestaties te leveren.

Indien u als leverancier succesvol overmacht kan inroepen dan heeft dit voor gevolg dat u (tijdelijk) niet meer gehouden bent tot nakoming of dat men de nakoming niet meer van u kan eisen.

Bij een tijdelijke overmacht zullen de contractuele prestaties tijdens de duur van de overmacht worden opgeschort.

Wordt u geconfronteerd met overmacht?

  • Laat uw medecontractant onmiddellijk iets weten en volg desgevallend de contractueel bepaalde procedure;
  • Geef aan dat er sprake is van tijdelijke of definitieve overmacht;
  • Maak voorbehoud voor nog ongekende elementen.

Wees u er wel van bewust dat overmacht steeds betrekking heeft op een volledige onmogelijkheid om de overeenkomst uit te voeren en niet op een loutere bemoeilijking of verzwaring!

Daarnaast betekent overmacht voor de ene partij niet altijd overmacht voor de andere partij. De aansprakelijkheid vervalt aldus niet automatisch voor beide partijen.

Wanneer u de geplaatste bestelling wegens overmacht annuleert, dan kunnen bijkomende kosten of een schadevergoeding verschuldigd zijn indien overmacht toch niet van toepassing blijkt te zijn. Annuleren en nadien overmacht inroepen om schadevergoeding te vermijden kan niet.

Roept u terecht overmacht in, dan kunnen reeds betaalde of ontvangen voorschotten teruggevorderd worden.

Wat dus te doen bij een schaarste aan grondstoffen?

Bij een schaarste aan grondstoffen kan u zich indekken tegen prijsstijgingen of de onmogelijkheid om (tijdig) te leveren. U moet dit dan wel inbouwen in uw contracten of algemene voorwaarden.

We raden u daarom aan om uw overeenkomsten en algemene voorwaarden te controleren en waar nodig aan te passen. Let wel, dit kan enkel voor toekomstige verbintenissen en moet aanvaard worden door uw tegenpartij.

2. Werknemers

De grote schaarste aan grondstoffen kan ook een impact hebben op de tewerkstelling van uw werknemers. Wanneer het productieproces bijvoorbeeld noodgedwongen moet worden stilgelegd door een bepaald tekort aan grondstoffen, kunnen de werknemers niet meer in dezelfde mate worden tewerkgesteld.

In dat geval biedt de tijdelijke werkloosheid wegens overmacht corona soelaas.

Tijdelijke werkloosheid overmacht Corona tot 30 september 2021

Wat?

Werkgevers kunnen werknemers versoepeld tijdelijk werkloos stellen omwille van corona en dit tot 30 september 2021. Het kan hierbij gaan om een volledige schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of een gedeeltelijke schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst (waarbij de werknemer nog een paar dagen per week werkt).

Alle situaties van tijdelijke werkloosheid door corona worden beschouwd als overmacht. Indien dus uw productie zou stilvallen door corona en u uw werknemers niet meer kan tewerkstellen, kan u een beroep doen op de soepele tijdelijke werkloosheid overmacht corona.

Hoe?

Wilt u als werkgever hiervan gebruik maken, dan dient u de volgende zaken in orde te brengen:

  • Eén dag voor het begin van de tijdelijke werkloosheid dient u de werknemers individueel te informeren over:
    • De periode van de tijdelijke werkloosheid (begin- en einddatum);
    • De dagen of het aantal dagen dat de werknemer tijdelijke werkloos zal zijn;
    • Wat de werknemer moet doen om een uitkering te krijgen.

Als er iets aan de bovenstaande zaken verandert, dient u uw werknemers daar opnieuw over te informeren.

  • Op het einde van de maand dient u als werkgever het aantal werkloosheidsdagen te melden aan de RVA via ASR scenario 5. Dit is de elektronische aangifte van sociaal risico waarin de werkgever aangifte doet van het aantal dagen waarop de werknemer tijdelijk werkloos is gesteld.

De werknemers kunnen voor de uitkeringsaanvraag gebruik maken van het vereenvoudigde formulier C3.2- werknemer – corona.

De betrokken werknemers ontvangen 70% van hun gemiddelde begrensde loon (maandelijks plafond: 2.754,76 EUR). Daarbovenop ontvangen ze een supplement van de RVA van 5,63 EUR per dag. Tot eind september 2021 wordt een verminderde bedrijfsvoorheffing van 15% ingehouden op de uitkeringen.

‘Gewone’ tijdelijke werkloosheid overmacht

Wat?

Na 30 september 2021 zou de gewone tijdelijke werkloosheid overmacht kunnen worden toegepast.

Als een geldige overmachtssituatie vermeldt de RVA immers uitdrukkelijk op de website: gebrek aan levering van grondstoffen op de voorziene leveringsdatum, op voorwaarde dat de laattijdige leveringsdatum niet te wijten is aan de fout van de werkgever.

In dit geval moet u wel de overmachtssituatie kunnen aantonen aan de hand van bewijsstukken.

Hoe?
  • Informeer uw werknemers en ondernemingsraad omtrent de oorzaak en de duur van de overmacht;
  • Dien een dossier met bewijsstukken in bij de RVA;
  • Overhandig maandelijks een controleformulier aan elke tijdelijk werkloos gestelde werknemer;
  • Breng uw sociaal secretariaat onmiddellijk op de hoogte;
  • Verricht een ASR scenario 2 en een ASR scenario 5.

In geval van tijdelijke werkloosheid overmacht ontvangen de werknemers een bedrag gelijk aan 65% van hun begrensd gemiddeld loon (begrensd tot 2.754,76 euro per maand). Op de uitkeringen tijdelijke werkloosheid wordt 26,75 % bedrijfsvoorheffing ingehouden.

Heeft u vragen over alles betreffende de schaarste van grondstoffen en de impact daarvan op uw werking. Of wenst u begeleiding bij de implementatie ervan, aarzel dan niet om Van Havermaet te contacteren.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
© Van Havermaet 2024

Wij maken gebruik van cookies of gelijkaardige technologieën (bv. pixels of sociale media plug-ins) om o.a. uw gebruikservaring op onze website zo optimaal mogelijk te maken. Daarnaast wensen wij analyserende en marketing cookies te gebruiken om uw websitebezoek persoonlijker te maken, gerichte advertenties naar u te verzenden en om ons meer inzicht te geven in uw gebruik van onze website.

Gaat u ermee akkoord dat we cookies gebruiken voor een optimale websitebeleving, opdat wij onze website kunnen verbeteren en om u te kunnen verrassen met advertenties? Bevestig dan met "OK".

Wenst u daarentegen specifieke voorkeuren in te stellen voor verschillende soorten cookies? Dat kan via onze cookie policy. Wenst u meer uitleg over ons gebruik van cookies of hoe u cookies kan verwijderen? Lees dan onze cookie policy.