Grenzen verleggen en kansen grijpen: een sleutel tot wereldwijd succes
Ondernemers die internationaal hun kans willen grijpen, moeten rekening houden met de geschiedenis van, en continue evoluties, in globalisering en deglobalisering. De afgelopen decennia hebben in het teken gestaan van een fors toegenomen globalisering. Het duidt op het openstellen van grenzen tussen landen, waardoor goederen en diensten zich gemakkelijker kunnen verplaatsen. Het is het doorgaande proces van internationale uitwisseling van mensen, goederen, geld en informatie.
Maar wat moet je als ondernemer of adviseur weten over internationaal zakendoen? Welke challenges liggen er over de landsgrenzen te wachten?
1. Globalisering
In de loop van de geschiedenis hebben verschillende factoren het proces van globalisering versneld.
Allereerst heeft de technologische vooruitgang, en meer bepaald een snelle ontwikkeling in communicatie- en transporttechnologieën, een gigantische impact gehad in de afgelopen paar decennia. Zij hebben de wereld ‘kleiner’ gemaakt. Het internet, mobiele communicatie en luchtvaart hebben de uitwisseling van informatie, ideeën, goederen en diensten wereldwijd vergemakkelijkt en versneld.
Daarnaast zijn landen begonnen met het sluiten van vrijhandelsovereenkomsten om handelsbarrières te verminderen en douanetarieven te verlagen. Regionale economische samenwerkingsverbanden, zoals de Europese Unie, NAFTA (Noord-Amerikaanse Vrijhandelsovereenkomst) en APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation), hebben de economische banden tussen de deelnemende landen versterkten de handel bevorderd. Wereldwijde organisaties, zoals de VerenigdeNaties, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) en de Wereldhandelsorganisatie (WTO), spelen bovendien een belangrijke rol bij het bevorderen van internationale samenwerking en handel. Dat heeft geleid tot een doorgedreven economische integratie tussen landen.
Grote multinationale bedrijven hebben over de grenzen heen geïnvesteerd en operaties opgezet in verschillende landen. Dat zorgde voor een sterke toename van internationale handel, investeringen en uitwisseling van technologieën en vaardigheden.
Reizen is eenvoudiger, sneller en betaalbaarder geworden, waardoor mensen en ideeën gemakkelijker over de hele wereld kunnen reizen. Dat heeft culturele uitwisseling bevorderd en het begrip tussen verschillende samenlevingen vergroot. De opkomst van massamedia, zoals televisie, film en sociale media, heeft interactie tussen mensen wereldwijd vergemakkelijkt. Dat draagt bij aan een meer geglobaliseerde culturele identiteit.
Landen hebben bovendien hun financiële markten opengesteld voor buitenlandse investeringen, waardoor het gemakkelijker is geworden voor kapitaal om internationaal te stromen. Dat heeft geleid tot een toename van grensoverschrijdende investeringen en financiële integratie.
Al die factoren hebben in combinatie bijgedragen aan de versnelling van globalisering, wat resulteerde in een steeds meer onderling verbonden wereld waarin economieën, culturen en samenlevingen nauwer met elkaar zijn verweven.
2. Een kantelende wereldorde
De ver doorgedreven globalisering heeft ertoe geleid dat het driehoeksspel tussen West-Europa, de Verenigde Staten en Japan is geëvolueerd naar een globale economie waarin China en de Aziatische landen vandaag een prominente rol spelen. Vooral China heeft de dimensies grondig gewijzigd. Zozeer dat we kunnen spreken van een periode vóór en na 2001. Op 11 december 2001 trad China toe tot de Wereldhandelsorganisatie. China kreeg daardoor toegang tot de westerse markten zonder diepgaande verplichting om dezelfde spelregels te volgen, in het bijzonder op sociaal vlak.
2.1 De multinationals (en technologiereuzen) als grote winnaars
Algemeen wordt aangenomen dat multinationale ondernemingen het grootste voordeel hebben gehad bij de globalisering. Hun schaal, groei, winst en impact zijn door de vergroting van het handelsspeelveld enorm toegenomen. Ze genieten van heel wat concurrentiële voordelen waarvan kleine ondernemingen alleen maar kunnen dromen. In zijn boek Gigantisme heeft Geert Noels het over diverse “groeihormonen” die vanuit allerlei hoeken worden toegediend en een vliegwiel in beweging zetten. Hij heeft het daarbij onder meer over de rol van de overheden, in het bijzonder over de daling van het tarief van de vennootschapsbelasting, dat de afgelopen decennia in veel landen werd verkozen boven een daling van de personenbelasting.32 Maar ook over het dikwijls op maat uitschrijven van complexe regels die voor kleine bedrijven vaak minder voor de hand liggen. Hij verwijst tevens naar de jarenlange daling van de rentevoeten internationaal (tot voor kort), die als een hefboom heeft gewerkt voor vele fusies en overnames. Bedrijven zoals AB InBev, Google of Microsoft zijn giganten geworden omdat ze andere grote concerns hebben opgeslorpt. Neem bijvoorbeeld AB Inbev, dat Anheuser-Busch heeft overgenomen in 2008 voor een bedrag van 59 miljard dollar en vervolgens SABmiller in 2015 voor een duizelingwekkend bedrag van 134 miljard dollar. Ook Microsoft realiseerde de afgelopen decennia impactvolle overnames, met LinkedIn in 2016 (27 miljard dollar) en Activision Blizzard in 2022 (68,7 miljard dollar). Het moge duidelijk zijn dat de grootste overnames recent hebben plaatsgevonden, mede vanwege de rentestimulus.
De grootste bedrijven ter wereld zijn vandaag technologiereuzen, in het bijzonder platformbedrijven. Apple, Amazon, Google, Microsoft en Meta zijn wellicht de bekendste voorbeelden, alsook hun Chinese tegenhangers Alibaba, Tencent en Ctrip. Een blijvende grote groeistimulans voor deze giganten is hun groeiende poel van big data, de schat aan informatie over hun klanten, koopgedrag, zoekgeschiedenis en mogelijke interesses. Daarbij zetten zij ook in op de sterk wijzigende wereldbevolking. Maar ongetwijfeld hebben ook kleinere lokale spelers hun groei versneld ingevolge globalisering, in het bijzonder omdat zij hun schaalbaarheid exponentieel hebben zien toenemen.
2.2 Over escalerende bevolkingsdynamieken
Als internationale ondernemer heb je een businessmodel. Daarbij doe je er goed aan om jouw businessmodel te bekijken vanuit macro-economisch oogpunt en te anticiperen op de sterk wijzigende tendensen in onze wereldbevolking. Dat kan en zal niet enkel gevolgen hebben op het vlak van arbeidsmarkt, maar kan ook een indirecte impact hebben op het marktpotentieel van je product of dienst.
Onze wereldbevolking heeft lange tijd circa 1 miljard mensen geteld. Voornamelijk de laatste veertig jaar hebben we een exponentiële groei gekend, die ons op weg zet naar een bevolking van 10 miljard. Een dergelijke wereld en economie moet anders georganiseerd worden.
De bevolkingsevoluties in Afrika, China, India, Europa en de Verenigde Staten verschillen aanzienlijk vanwege verschillende demografische trends en bevolkingsdynamieken. Dat zal de komende jaren een gigantische impact hebben op de rol en economische groei van desbetreffende regio’s.
Over het algemeen heeft Afrika een van de snelst groeiende bevolkingen ter wereld. Die groei wordt voornamelijk gedreven door factoren als hoge geboortecijfers, verbeteringen in de gezondheidszorg en een afnemende sterftecijfer als gevolg van betere medische voorzieningen en voedselzekerheid. In de afgelopen decennia heeft Afrika aanzienlijke vooruitgang geboekt op het gebied van onderwijs en economische ontwikkeling. De levensverwachting is toegenomen en de kindersterftecijfers zijn gedaald. Al die ontwikkelingen hebben geleid tot een sterke toename van de bevolking.
“Iedereen denkt dat de toekomst in het Oostblok of in China ligt, maar ook daar vinden ze amper nog mensen.”
Hoewel de groei per land kan variëren, schatten de Verenigde Naties dat de bevolking van Afrika tegen 2050 zal verdubbelen. Tegen het einde van deze eeuw zou Afrika acht keer groter zijn dan Europa, en met 4 miljard mensen in de buurt komen van het meest bevolkte continent, Azië.33
Een treffend voorbeeld dat ondernemers het best rekening houden met bevolkingsdynamieken, vinden we in een recent interview met Daan De Wever, CEO van het telecombedrijf Dstny:
“Door de vergrijzing weten we dat er in Europa in de toekomst tot 30 procent minder werkenden zullen zijn en de loyauteit van generatie Z aan een werkgever is lager. Afrika is het enige continent met een stijgende vraag naar werk. We deden een overname van een kleine start-up in Caïro, een softwareontwikkelaar. Een week later hadden we al 1.862 cv’s binnen.” Iedereen denkt dat de toekomst in het Oostblok of in China ligt, maar ook daar vinden ze amper nog mensen.34
China is vele decennia lang het meest bevolkte land ter wereld geweest. Volgens schattingen van de Verenigde Naties had China in 2021 meer dan 1,4 miljard inwoners. China kampt evenwel met een gigantische uitdaging op het vlak van vergrijzing, mede vanwege de (intussen afgeschafte) eenkindpolitiek. Omdat China zijn bevolkingsbeleid heeft versoepeld, zal het in de toekomst mogelijk een stabilisatie zien van het vergrijzingsproces. Maar de gevolgen van het verleden zijn nog steeds merkbaar. De Chinese regering staat nu voor de uitdaging om te zorgen voor de behoeften van een vergrijzende bevolking, zoals gezondheidszorg, sociale zekerheid en pensioenvoorzieningen.
Dat ligt anders in India, dat met haar bevolking intussen China heeft voorbijgestoken. India heeft een relatief jongere en sterker groeiende bevolking in vergelijking met China. Dat komt deels door een relatief hoog geboortecijfer en een grote bevolking in de vruchtbare leeftijdsgroep. In 2021 werd de mediane leeftijd van India geschat op ongeveer 28 jaar, waar die in China 38 jaar bedroeg.35
De Verenigde Staten hebben een eerder matige bevolkingsgroei, voornamelijk vanwege een combinatie van een redelijk geboortecijfer en een aanzienlijke immigratie. De bevolkingsgroei in de Verenigde Staten is relatief langzamer dan die van India, maar sneller dan die van veel Europese landen. De bevolking van de Verenigde Staten is over het algemeen jonger dan die van Europa, maar ouder dan die van India.
Europa, ten slotte, heeft een relatief langzamere bevolkingsgroei in vergelijking met India en de Verenigde staten. Dat wordt voornamelijk veroorzaakt door een combinatie van een laag geboortecijfer en een verouderende bevolking. Veel Europese landen hebben een geboortecijfer dat lager is dan het vervangingsniveau, wat betekent dat er minder kinderen worden geboren dan nodig is om de bevolking op natuurlijke wijze in stand te houden. Dat heeft geleid tot een vergrijzende bevolking, waarbij het aandeel ouderen in de totale bevolking toeneemt. In tegenstelling tot wat velen denken, heeft Europa ook te maken met een laag migratiesaldo, wat betekent dat er minder immigratie is dan emigratie. Dat heeft invloed op de totale bevolkingsgroei.
3. Over deglobalisering
China heeft de afgelopen jaren de dimensies van onze wereldeconomie grondig gewijzigd. De disruptie in de logistieke keten ten gevolge van de COVID 19-pandemie is daar een goede illustratie van. De toegang van China tot de westerse markten heeft een trend tot deglobalisering in werking gesteld. Het is een trend waarbij de economische samenhang in de wereld afneemt en de groei van de wereldhandel stagneert. Recente voorbeelden daarvan zijn de protesten van de gele hesjes in Frankrijk en het protest tegen internationale handelsakkoorden, zoals CETA.
De klimaatproblematiek versnelt bovendien de trend tot deglobalisering. Het globale economische systeem wordt herdacht. De korte productie- en logistieke keten herwint aan populariteit. Het Westen heeft vroeger veel van zijn vervuilende activiteiten geoutsourcet naar China (maar ook Oost-Europa). Vanwege de druk om het globale ecologische probleem aan te pakken en tegen 2050 de duurzaamheidsstandaarden te realiseren, waaraan ook alle bedrijven zich zullen moeten conformeren, gebeurt stilaan een omgekeerde beweging. Er worden nieuwe technologieën ontwikkeld om minder CO2-uitstoot te realiseren. Productie wordt weer lokaal verankerd. Een recent voorbeeld daarvan is de European Chips Act en de prominente rol die het Leuvense Imec daarbij zal mogen spelen om Europa op de kaart te zetten op het vlak van chiptechnologie en -productie.36
Geert Noels spreekt in zijn boek over een “gezonde beweging” die heilzaam zal zijn voor de planeet en maatschappij. Deglobalisering is vooral een reactie op het gigantisme (het te snel uitbreiden) van welbepaalde organisaties en landen, zonder aan de gevolgen voor de lokale bevolking te denken.37
4. Opportuniteiten en valkuilen bij internationaal ondernemen
Groeibedrijven worden om meerdere redenen vaak aangemoedigd om onmiddellijk internationaal te denken.
Op die manier kunnen start-ups een veel grotere markt bereiken dan alleen hun lokale regio. Dat vergroot hun klantenbestand en groeipotentieel aanzienlijk.Sommige bedrijfsmodellen hebben een hoge mate van schaalbaarheid, wat betekent dat ze met minimale extra kosten kunnen uitbreiden naar nieuwe markten. Groeibedrijven met dergelijke modellen kunnen profiteren van internationale expansie om hun bedrijf snel te laten groeien. Voor vele bedrijven, en in het bijzonder digitale bedrijven, is het ook vaak de enige manier om winstgevend te worden en relevant te blijven in de markt.
In sommige gevallen kan de lokale markt verzadigd zijn of kan er al een gevestigde speler zijn die moeilijk te verslaan is. Door internationaal te gaan, kunnen start-ups nichemarkten vinden waarin ze kunnen opvallen en een concurrentievoordeel behalen.
Internationaal denken opent de deur naar een bredere pool van talent en middelen. Bedrijven kunnen mogelijk betere werknemers aantrekken of samenwerken met internationale partners die hen kunnen helpen hun doelen te bereiken.
Door op verschillende internationale markten aanwezig te zijn, diversifiëren bedrijven hun risico’s. Als een lokale markt slecht presteert of wordt beïnvloed door economische schommelingen, helpt de aanwezigheid in andere markten om het bedrijf te stabiliseren.
Door als eerste een internationale markt te betreden, kunnen ondernemers een first-mover-voordeel behalen. Dat houdt in dat ze de kans hebben om zich te vestigen als een vertrouwd merk voordat concurrenten de markt betreden.
Internationaal denken kan de aandacht trekken van internationale investeerders en durfkapitaalfondsen die geïnteresseerd zijn in het ondersteunen van veelbelovende start-ups met wereldwijde groeimogelijkheden.
Natuurlijk is internationaal denken niet voor elk groeibedrijf geschikt. Het brengt namelijk ook uitdagingen met zich mee, zoals culturele verschillen, wettelijke vereisten, taalbarrières en logistieke complexiteit. Het is belangrijk om een grondige marktanalyse uit te voeren en een goed doordachte strategie te ontwikkelen voordat je beslist om internationaal te gaan. Anderzijds moet je rekening houden met een optimale timing. In zijn boek 50 lessen voor ondernemers verduidelijkt Jurgen Ingels het risico van te snel te willen gaan. Daardoor riskeer je niet alleen dat je internationale avontuur mislukt, maar ook dat jouw thuismarkt het slachtoffer wordt.38
5. Voldoende ‘skin in the game’
Bij internationaal ondernemen wordt vaak de vraag gesteld of het nuttig en/of nodig is om een lokale entiteit op te richten in het buitenland. Het is ook mogelijk om rechtstreeks vanuit het thuisland (België) producten of diensten aan te bieden. Vaak wordt de eerste vlag in het buitenland geplant door de aanwezigheid van een werknemer, die steeds substantiëler wordt doorheen de tijd.
Daarnaast kunnen ondernemingen lokaal een zogenaamd bijkantoor (branch) openen. Dat is een vestiging zonder rechtspersoonlijkheid. Ten slotte kan men beslissen om een afzonderlijke juridische rechtspersoon op te richten, een zogenaamde dochterentiteit (subsidiary).
De beslissing zal in de praktijk vaak afhangen van het type markt en product of dienst. Stel dat je als ondernemer een product aanbiedt in een business-to-business-markt en je daarbij grote aansprakelijkheidsrisico’s loopt, dan zal het steevast de voorkeur genieten om een afzonderlijke dochterentiteit op te richten. Indien je opteert voor de juiste rechtsvorm, zal die vennootschap de ondernemer beschermen tegen lokale aansprakelijkheidsrisico’s. Een eventuele claim kan dan ‘opgevangen’ worden door de lokale dochterentiteit. Als de moederentiteit (bijvoorbeeld in België) over waardevolle intellectuele eigendomsrechten beschikt, blijven die bijgevolg gevrijwaard, voor zover het contractueel kader met cliënten en leveranciers correct wordt opgesteld.
Overigens zal men in welbepaalde markten moeilijk voet aan de grond krijgen zonder lokaal opgerichte juridische entiteit. Sommige landen doen liever zaken met ‘landgenoten’ of verwachten voldoende ‘skin in the game’ om lokaal zaken te kunnen doen. Denken we daarbij aan markten zoals de Verenigde Staten, maar ook Duitsland, Frankrijk of Japan. Laatstgenoemd land wordt beschouwd als zeer protectionistisch, waarbij het vaak ook nodig zal zijn om een lokale businesspartner te vinden om met een eerste klant te contracteren.
6. Over internationale holdingstructuren en economische substantie
Internationaal ondernemen betekent ook vaak durven springen om lokale buitenlandse entiteiten op te richten, bijvoorbeeld buitenlandse verkoop- en/of productie-entiteiten. Typisch gaan ondernemers daarbij over tot het vormgeven van een holdingstructuur. De keuze van holdinglocatie is daarbij van wezenlijk belang, zowel vanuit fiscale als overige bedrijfseconomische overwegingen.
Zo heeft het succesvolle Belgische big data-bedrijf Collibra recent een topholding opgezet in Nederland, rekening houdende met de meer flexibele aandelenoptiewetgeving en bijbehorende fiscale regelgeving in dat land. Het management beschouwde dat als cruciaal om bijkomende talenten aan te werven en de groei van het bedrijf verder te zetten.
Ondernemers dienen daarbij rekening te houden met verstrengde
Europese en OESO-richtlijnen aangaande ‘economische substantie’. Holdingvennootschappen worden geacht fiscaal gevestigd te zijn in het land van waaruit ze geleid worden. Daartoe moet de holding over voldoende economische substantie beschikken in het betreffende land. Zo niet loopt de holding onder meer het risico dat haar dividendopbrengsten (winsten vanuit haar onderliggende dochterentiteiten) niet langer belastingvrij geïnd zullen kunnen worden. De komende jaren worden daaromtrent nog strengere voorwaarden verwacht (in de strijd tegen shell companies). Zorg ervoor dat je ondernemingsstructuur voldoende future-proof wordt ingericht.
7. Outsourcing van werkzaamheden over de landsgrenzen heen en wereldwijde mobiliteit
Vanwege bovenvermelde bevolkingsdynamieken zoeken ondernemers steeds meer in het buitenland naar opportuniteiten voor lokale aanwervingen. Zo wordt bijvoorbeeld een grote hoeveelheid van het data-invoerwerk dat vroeger in België werd gedaan, nu verricht door werknemers in landen als India. Business Proces Outsourcing wordt dan uitgevoerd door een organisatie in India die diensten aanbiedt aan verschillende bedrijven. Een alternatieve vorm van het uitbesteden van gespecialiseerde diensten en operationele taken (bijvoorbeeld software-ontwikkeling, hr, finance, inkoop, productie) is het opzetten van een Shared Service Center (SSC) in het buitenland. Zo’n (semi-)autonome eenheid beoogt een verregaande kostenbesparing, standaardisatie en verhoogde kwaliteit en levert enkel diensten voor de eigen organisatie.
In de praktijk stellen we vast dat de lokale aansturing veelal een uitdaging is, ook vanwege taalbarrières en cultuurverschillen. Veel ondernemers mispakken zich daaraan en houden onvoldoende rekening met lokale gewoonten. Zoals hierboven reeds aangehaald, is het van belang om het potentieel van de arbeidsmarkt op een voldoende mondiaal niveau te bekijken en ook andere regio’s te overwegen die je vandaag misschien (onterecht) als minder vanzelfsprekend ervaart.
“Met een doordachte mobiliteitsstrategie kun je hooggekwalificeerd talent aantrekken en tegelijkertijd laten zien dat je bedrijf klaar is voor de toekomstige wereldwijde uitdagingen.”
Daarnaast is het werken met buitenlandse onderaannemers en dienstverleners een welbekend middel om oplossingen te bieden voor het tekort aan arbeidskrachten en tegelijk te besparen op de kosten. Uit recente cijfers van het Europese statistiekbureau Eurostat blijkt immers dat België nog steeds kampt met een van de hoogste loonkosten van Europa. Met een gemiddelde arbeidskost van 43,5 euro per uur liggen we nog steeds ver boven het Europees gemiddelde (30,5 euro per uur op basis van gegevens uit 2022).39 De samenwerking met buitenlandse onderaannemers vormt een belangrijk kanaal voor internationale arbeidsmobiliteit naar de Belgische arbeidsmarkt, met maar liefst 214.062 unieke personen gedetacheerd naar België in 2022.40 Detachering behelst het tijdelijk uitsturen van werknemers tewerkgesteld in een lidstaat van de EU naar een andere lidstaat van de EU om een dienstcontract uit te voeren, en dat in het kader van het vrije verkeer van diensten. De werkgever betaalt de sociale zekerheidsbijdragen voor de gedetacheerde werknemer in het land waar de werkgever is gevestigd.41 Vanwege de aanzienlijke loonkost (hoge sociale bijdragen) in België leidt dat tot een concurrentievoordeel voor de buitenlandse dienstverlener.
Het is, gezien de huidige trends in de bevolkingsgroei, begrijpelijk dat een belangrijk element daarin de detachering van derdelanders (niet-EU-onderdanen) betreft. Zij komen via andere landen (vooral EU-lidstaten) naar België, en dat zonder aanvullende vergunningsvereisten (in tegenstelling tot derdelanders die in België komen werken op basis van klassieke arbeidsmigratie met gecombineerde vergunning). De detachering van onderdanen uit derde landen is een aanzienlijk en snel groeiend fenomeen: in 2022 bestond 21% van de detacheringen uit niet-EU-burgers, vergeleken met 9% in 2017.42
Ook de EU erkent de nood aan economische migratie voor de Europese arbeidsmarkt. Zij neemt diverse initiatieven om de job matching in de context van de interne markt binnen Europa te faciliteren (EU Talent Pool43, EURES-platform44 ) en het beleidskader te bieden om een voordelige internationale mobiliteit te stimuleren (Talent Partnerships45, Labour Migration Platform46).
In de moderne, geglobaliseerde wereld ontwikkelen zich ook nieuwe samenwerkingsvormen met internationale professionals en met organisaties die de grenzen oversteken om lokaal talent op de globale markt aan te bieden. Een goed voorbeeld daarvan is Employer of Record (EOR), soms ook ‘Professional employer organization’ (PEO) genoemd. Dergelijke organisaties bieden oplossingen op het vlak van tewerkstelling van externe medewerkers wereldwijd. Een werknemer komt in dienst van een EOR in zijn thuisland en voert op afstand werkzaamheden uit voor de feitelijke werkgever gevestigd in een ander land.
Houd er wel rekening mee dat niet alle landen al een volledig uitgewerkt wettelijk kader hebben voor die nieuwe vormen van samenwerking, waardoor niet alle oplossingen integraal toegepast kunnen worden.
Zelfs als je bedrijf op dit moment geen concrete plannen heeft om in andere landen actief te zijn, kun je toch geconfronteerd worden met de noodzaak om wereldwijd te opereren in een steeds verder geglobaliseerde zakelijke omgeving. Enerzijds om zo competitief te blijven, maar ook omdat werknemers steeds meer verwachten dat hun werkgever hen de mogelijkheid biedt om vanaf elke locatie te werken en hen ondersteunt bij eventuele verplaatsingen. Met een doordachte mobiliteitsstrategie kun je hooggekwalificeerd talent aantrekken en tegelijkertijd laten zien dat je bedrijf klaar is voor de toekomstige wereldwijde uitdagingen.
8. Lef van de internationale ondernemer om beslissingen te nemen
Voor ondernemers biedt internationalisering een spannende mogelijkheid om hun marktbereik uit te breiden en te profiteren van de groeiende mondiale economie. Internationaal ondernemen vereist vaak een dosis lef van ondernemers. Het betreden van nieuwe markten, omgaan met onbekende culturen en het navigeren door complexe zakelijke omgevingen zijn slechts enkele van de uitdagingen waarmee bedrijven te maken krijgen. Ondernemers zetten vaak in op zelfontwikkeling om zich volgende gedragingen en sterktes aan te leren.
8.1 Het vermogen om risico’s te nemen
Internationaal zakendoen gaat vaak gepaard met een hoger risicoprofiel. Het betreden van nieuwe markten brengt onzekerheden met zich mee, zoals politieke instabiliteit, wisselkoersschommelingen en marktvolatiliteit. Succesvolle internationale ondernemers hebben het vermogen om risico’s te beoordelen, te beheersen en waar nodig gedurfde beslissingen te nemen. Ze begrijpen dat het nemen van risico’s inherent is aan zakelijk succes en dat het vermijden van risico’s juist kan leiden tot gemiste kansen.
8.2 Het overwinnen van angst voor het onbekende
Internationaal ondernemen gaat vaak gepaard met het betreden van onbekend terrein. Het kan angst veroorzaken bij ondernemers die niet bekend zijn met de doelmarkt, de cultuur en de zakelijke praktijken. Gedurfde ondernemers kunnen deze angst overwinnen door het vergaren van kennis en het ontwikkelen van een diepgaand begrip van de nieuwe markt. Ze omarmen het onbekende als een kans om te groeien en nieuwe mogelijkheden te ontdekken.
8.3 Het cultiveren van een gezonde dosis nieuwsgierigheid
Internationale ondernemers hebben een hoge dosis nieuwsgierigheid. Ze hebben een enorme drijfveer om een nieuwe markt en cultuur daadwerkelijk te willen doorgronden. Zoals reeds toegelicht is dat van wezenlijk belang om welbepaalde markten te kunnen betreden.
8.4 Het aanpassingsvermogen aan andere (ondernemers)culturen
Om tot een succesvolle samenwerking te komen in andere landen, komt het er vaak op neer om voldoende aanpassingsvermogen te tonen voor de lokale gedragingen en culturen. Het is van belang om jezelf in de ongeschreven codes van het land in kwestie te verdiepen. Zo lopen onderhandelingen in de praktijk vaak stuk op cultuurverschillen. Lang tafelen en geduld hebben horen bijvoorbeeld bij onderhandelingen in de Chinese cultuur. Het verschil met de Verenigde Staten kan niet groter zijn. Het ‘overdreven’ enthousiasme is er zeer aanstekelijk. Maar de overtuigende communicatie zal er evenwel zelden toe leiden dat je snel tot een deal komt. Onze Belgische bescheidenheid speelt daarbij allerminst in ons voordeel.
8.5 Het nemen van strategische beslissingen
Gedurfde internationale ondernemers zijn in staat om strategische beslissingen te nemen die afwijken van conventionele denkwijzen. Ze hebben het vermogen om nieuwe zakelijke modellen te verkennen, innovatieve producten en diensten te ontwikkelen en onconventionele markten te betreden. Veeleer dan te denken outside of the box, denken ze without box. Het nemen van gedurfde en innovatieve beslissingen kan een bedrijf een concurrentievoordeel geven en het in staat stellen om zich te onderscheiden in een wereldwijde markt.
8.6 Het cultiveren van een ondernemersgeest
Internationaal ondernemen vereist een sterke ondernemersgeest. Gedurfde ondernemers zijn proactief, veerkrachtig en vastberaden. Ze zijn bereid om uitdagingen aan te gaan, mislukkingen te accepteren en snel te leren van hun fouten. Ze zijn ook flexibel en passen zich aan veranderende omstandigheden aan. Een ondernemersgeest stelt hen in staat om obstakels te overwinnen en kansen te grijpen, zelfs in moeilijke marktomstandigheden.
8.7 Het opbouwen van een internationaal netwerk
Gedurfde internationale ondernemers begrijpen het belang van het opbouwen van sterke relaties en het creëren van een uitgebreid internationaal netwerk. Ze investeren tijd en moeite in het opbouwen van contacten, het bijwonen van internationale beurzen en evenementen, en het begrijpen van de lokale zakelijke cultuur. Een breed netwerk van partners, klanten en leveranciers kan deuren openen en waardevolle zakelijke kansen bieden.
Zo heeft het Massachusetts Institute of Technology (MIT) in 2018 een groot onderzoek gedaan naar de ideale leeftijd voor ondernemerschap. Het onderzoek concludeerde dat niet de ‘jonge energieke’ wolven de grootste slaagkansen hebben in ondernemerschap, maar wel de 45-jarige ervaren ondernemer. Het onderzoek verwijst daarbij naar de ervaring maar vooral ook het veel grotere netwerk.47
Internationaal ondernemen vraagt moed en durf van ondernemers. Het nemen van gedurfde en weloverwogen beslissingen en het aanpakken van uitdagingen kunnen je onderscheiden en in staat stellen om te floreren in een wereldwijde markt. Dus als je de ambitie koestert om je bedrijf naar nieuwe hoogten te tillen, wees dan dapper, omarm het onbekende en waag de sprong naar internationaal ondernemen.
32 G. NOELS, Gigantisme. Lannoo, 2019, 92.
33 G. NOELS, Gigantisme. Lannoo, 2019, 110.
34 R. VAN PUYMBROECK, “Interview Daan De Wever, CEO Dstny”, De Tijd 29 juli 2023.
35 M. TORFS, “India gaat nog deze week China voorbij als land met meeste inwoners (en het kan zelfs al gebeurd zijn)”, VRT NWS, https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/04/24/india-gaat-nog-deze-week-china-voorbij-als-dichtst-bevolkte-land/ (consultatie 10 augustus 2023).
36 De sleutelpositie in de moderne chiptechnologiesector ligt vandaag in Taiwan. Taiwan Semiconductors heeft een marktaandeel van maar liefst 52%. De Verenigde Staten en Europa gaan vandaag de strijd aan om weer relevant te worden in deze markt, gezien het enorme belang ervan voor dagdagelijkse elektronische producten zoals smartphones, computers, wagens, enz.
37 G. NOELS, Gigantisme, Lannoo, 2019, 211 e.v.
38 J. INGELS, 50 Lessen voor Ondernemers, Lannoo, 2020, 92 & 102.
39 “Wages and labour costs”, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index. php?title=Wages_and_labour_costs (consultatie 21 augustus 2023).
40 “Migratie in cijfers en in rechten”, https://www.myria.be/nl/publicaties/migratie-in-cijfers-en-in-rechten-2023 (consultatie 21 augustus 2023).
41 “Socio-economische monitoring 2022: arbeidsmarkt en origine”, https://werk.belgie.be/nl/ publicaties/socio-economische-monitoring-2022-arbeidsmarkt-en-origine (consultatie 21 augustus 2023).
42 “Migratie in cijfers en in rechten”, https://www.myria.be/nl/publicaties/migratie-in-cijfers-en-in-rechten-2023 (consultatie 21 augustus 2023).
43 “EU Talent Pool Pilot, https://eures.ec.europa.eu/eu-talent-pool-pilot_en (consultatie 21 augustus 2023).
44 “EURES”, https://eures.ec.europa.eu/index_nl (consultatie 21 augustus 2023).
45 “Talent Partnerships”, https://home-affairs.ec.europa.eu/policies/migration-and-asylum/legal-migration-and-integration/talent-partnerships_en (consultatie 21 augustus 2023).
46 “Labour Migration Platform”, https://home-affairs.ec.europa.eu/networks/labour-migration-platform_en (consultatie 21 augustus 2023).
47 J. INGELS, 50 Lessen voor Ondernemers, Lannoo, 2020, 92 & 102.