Actualiteit inzake de coronacrisis
Auteurs : Indra Veltjen, Veerle Nijs, Isabel Lysens, Lise Bergmans, Jan Willem Meugens, Hans Philips, Jan Geuens, Marie-Jeanne Vrijsen, Jo Ceuleers
Bijgewerkt : 4 december 2020
Vooraf: Deze update maakt nog geen melding van bijkomende financiële steunmaatregelen die verwacht worden, maar nog niet definitief zijn. Van zodra hieromtrent verder door de overheid wordt gecommuniceerd, zullen wij onze update aanpassen en vervolledigen.
1. TEWERKSTELLING
Op vrijdag 30 oktober 2020 besliste het Overlegcomité over de invoering van een lockdown in België. Er werden andere maatregelen genomen dan tijdens de lockdown in het voorjaar. Deze maatregelen zullen na zes weken geëvalueerd worden.
Wat betekent dat concreet voor u als onderneming?
Vanaf 2 november tot en met 13 december 2020 is telewerk is verplicht, tenzij dat onmogelijk is omwille van de aard van de functie of de continuïteit van de onderneming.
Indien telewerk niet kan worden toegepast, nemen de werkgevers alle maatregelen om de naleving van de regels van social distancing te garanderen, in het bijzonder het behoud van een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon. Ondernemingen in vitale sectoren nemen alle maatregelen om de regels van de social distancing in de mate van het mogelijke toe te passen.
De werkgevers bezorgen aan de werknemers die niet kunnen telewerken een attest dat de noodzaak van hun aanwezigheid op de werkplaats of de noodzaak van professionele verplaatsingen bevestigt.
Als passende preventiemaatregelen wordt de Generieke Gids met haar “good practices” aangemerkt. Die is inmiddels in het Nederlands, Frans, Duits en Engels ter beschikking. De richtlijnen van de Generieke Gids kunnen als leidraad dienen voor een heropstart of verderzetting van de activiteiten. De gids is echter niet bindend voor de welzijnsinspectie die ook op andere zaken kan controleren.
Naast de Generieke gids werden er in diverse sectoren aparte protocollen uitgewerkt, toegespitst op de specifieke gezondheidsproblematiek van die sector.
Hieronder geven wij een overzicht van de meest gestelde vragen uit onze praktijk.
1.1 Kan de werkgever de toegang tot de werkvloer weigeren aan een werknemer waarvan hij vermoedt dat hij besmet/ziek is?
In principe kan u de toegang tot de werkvloer niet weigeren, noch de werknemer vragen om te bewijzen dat hij arbeidsgeschikt is. Anderzijds, heeft u als werkgever ook de plicht om de gezondheid van uw personeel te garanderen. U zou dan ook kunnen vragen dat de werknemer zich laat onderzoeken door de arbeidsgeneesheer of het voltallige personeel verplichten om thuis te werken bij onmiddellijk besmettingsgevaar.
1.2 Wat als de onderneming moet sluiten ten gevolge van het coronavirus of niet meer genoeg werk heeft om alle werknemers aan de slag te houden?
Vanaf 1 september 2020 werden de algemene systemen van tijdelijke werkloosheid wegens overmacht of economische redenen (arbeiders en bedienden) opnieuw toegepast worden. Let wel: voor de periode van 1 september 2020 tot en met 31 december 2020 heeft men nog in 2 bijzondere systemen van tijdelijke werkloosheid voorzien mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan.
A) Zwaar getroffen werkgevers of werkgevers uit zwaar getroffen sectoren
Vanaf 1 september 2020 tot 31 december 2020 kunnen enkel zwaar getroffen werkgevers of werkgevers uit zwaar getroffen sectoren nog gebruik maken van de corona werkloosheid.
- Een onderneming wordt beschouwd als zwaar getroffen indien in de maanden april tot en met juni 2020 beroep werd gedaan op de corona werkloosheid en dat voor een totaal aantal werkloosheidsdagen van 20% ten opzichte van alle andere aan de RSZ aangegeven dagen (met uitzondering van bepaalde aan de werknemer te wijten afwezigheden zoals ziekte).
- Een lijst met vermelding van de zwaar getroffen sectoren werd gepubliceerd.
Om de corona werkloosheid te kunnen blijven gebruiken tot 31 december 2020, moet de werkgever die aan voormelde voorwaarden voldoet, via mail het formulier C106A-CORONA-HGO bezorgen aan de dienst Tijdelijke werkloosheid van het RVA-kantoor dat territoriaal bevoegd is.
Ingeval van een positieve beslissing, kan de corona werkloosheid toegepast worden tot 31 december 2020. Ingeval van een negatieve beslissing, kan de werkgever nagaan of de versoepelde tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden kan toegepast worden.
B) Versoepeling tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden
Voor werkgevers die vanaf 1 september 2020 niet langer gebruik kunnen maken van de corona werkloosheid wordt het systeem van de tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden versoepeld tot het einde van dit jaar.
Om gebruik te kunnen maken van het versoepelde systeem van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen voor bedienden moet voldaan worden aan een aantal voorafgaande voorwaarden:
- De werkgever zal moeten aantonen dat in het kwartaal voorafgaand aan de aanvraag van tijdelijke werkloosheid wegens economische redenen een daling van ten minste 10% van de omzet of de productie heeft plaatsgevonden in vergelijking met hetzelfde kwartaal van 2019.
- De tijdelijk werkloze werknemers moeten twee vormingsdagen per maand aangeboden krijgen.
De werkgever moet het formulier C 106A-CORONA-OVERGANGSSTELSEL aangetekend versturen naar de dienst Tijdelijke werkloosheid van het RVA-kantoor dat territoriaal bevoegd is. Hij moet dat ten laatste 14 dagen voor de eerste mededeling “schorsing bedienden wegens werkgebrek” doen. Tegelijk met dit aangetekend schrijven kan de werkgever het bovenvermelde formulier ook versturen per e-mail, zodat het dossier sneller behandeld kan worden.
C) Verbreding corona werkloosheid
Er werd aangekondigd dat de versoepelde procedure van corona werkloosheid opnieuw voor alle werkgevers zal worden opengesteld omwille van de lockdown. De werkgever zal dus niet langer moeten aantonen dat hij een hard getroffen werkgever is (meer dan 20% werkloosheid in 2020/2) of behoort tot hard getroffen sector. Het is echter nog wachten op een publicatie van de wettelijke regelgeving. We volgen dit uiteraard op de voet op en informeren u van zodra alles duidelijk is.
1.3 Hoe zit het met het betalen van de sociale werkgeversbijdragen?
Werkgevers met financiële moeilijkheden vanwege de corona crisis zullen naast de reeds bestaande betalingsfaciliteiten voor het 1e en 2de kwartaal ook de toepassing van een afbetalingsplan kunnen aanvragen voor het 3de en het 4de kwartaal van 2020. Er bestaan twee mogelijkheden:
A) Klassiek minnelijk afbetalingsplan
Zoals de RSZ het verduidelijkt, geldt het klassiek minnelijk afbetalingsplan voor alle kwartalen en rechtzettingen. Het maximale uitstel loopt over 24 maandelijkse betalingen.
De werkgever kan de schuld aflossen aan de hand van maandelijkse afbetalingen teneinde terugvordering via dwangbevel en de nadelen daarvan (gerechtskosten) te vermijden. Op die manier kunnen de economische activiteiten normaal voortgezet worden.
Dat betekent niet dat er een vrijstelling is van sancties die de wet voorzien in geval van laattijdige betaling van bijdrageopslagen en intresten.
De werkgever heeft er alle belang bij om het aantal vervaldagen zo veel mogelijk te beperken. Er worden immers verwijlintresten berekend zolang er bijdragen verschuldigd zijn.
Om een minnelijk afbetalingsplan te krijgen, hoeft de werkgever enkel het aanvraagformulier in te vullen.
B) Bijzonder “corona” afbetalingsplan
Vanwege de crisis heeft het koninklijk besluit nr. 17 bovendien een uitstel van betaling voorzien via een bijzonder afbetalingsplan voor de bijdragen van het 1ste kwartaal van 2020, voor de afrekening van het vakantiegeld 2019 en voor de bijdragen van het 2de kwartaal van 2020.
De afbetalingstermijnen kunnen zich uitstrekken voor een periode van maximaal 24 maanden.
In het kader van dit bijzonder afbetalingsplan, zullen in principe geen bijdrageopslagen, forfaitaire vergoedingen en/of verwijlinteresten aangerekend worden.
Middels een wetsontwerp van 28 september 2020 wordt verzocht deze maatregelen te verlengen voor het 3de en het 4de kwartaal 2020.
De werkgever kan de aanvraag eveneens indienen via de portaalsite van de RSZ.
1.4 Mogen werknemers die in het buitenland wonen, zich nog naar België verplaatsen om hier te komen werken?
Professionele verplaatsingen worden beschouwd als essentiële verplaatsingen en zijn nog steeds toegelaten. Uw werknemers mogen de grens dus over om in België te komen werken. Verplaatsingen naar het buitenland worden echter afgeraden.
Er dienen echter enkele maatregelen in acht genomen worden. Deze maatregelen verschillen naargelang de omstandigheden:
- Verplaatsingen korter dan 48 uur (bijvoorbeeld grensarbeiders die dagelijks naar huis gaan):
- Er geldt geen quarantaineplicht, er moet geen coronatest afgelegd worden en er moet geen Passagier Lokalisatie formulier (PLF) ingevuld worden;
- Het is aan te raden dat de werkgever een attest aan zijn werknemers bezorgt dat aantoont dat de verplaatsing gebeurt omwille van professionele redenen.
- Verplaatsingen langer dan 48 uur vanuit een rode zone:
- Vanaf 21 oktober 2020 is een coronatest niet langer verplicht als men geen symptomen heeft.
- Het Passagier Lokalisatie Formulier(PLF) dient nog steeds ingevuld te worden.
- Ook blijft de quarantaine verplichting bestaan (10 dagen ipv 7 dagen).
De quarantaine mag wel verlaten worden om een essentiële activiteit uit te voeren (arbeid, supermarkt, …). Na de quarantaine dient men nog 4 extra dagen voorzichtig te zijn en zich bij de minste symptomen te laten testen.
Onderaan het PLF bevindt zich een zelfevaluatie waarmee men mogelijk toch een quarantaine kan voorkomen. Deze zelfevaluatie omvat vragen waarmee het risico op het oplopen van corona berekend wordt (vb. mate van contact, stedelijk of dichtbevolkt gebied, …). In geval van een beperkt risico is de quarantaine niet noodzakelijk.
- Het is aan te raden dat de werkgever een attest aan zijn werknemers bezorgt dat aantoont dat de verplaatsing gebeurt omwille van professionele redenen
- Verplaatsingen langer dan 48 uur vanuit een groene of oranje zone:
- Er geldt geen quarantaineplicht en er moet geen coronatest afgelegd worden. Men dient echter extra waakzaam te zijn voor symptomen indien men uit een oranje zone terugkeert.
- Het Passagier Lokalisatie Formulier(PLF) dient nog steeds ingevuld te worden.
- Het is aan te raden dat de werkgever een attest aan zijn werknemers bezorgt dat aantoont dat de verplaatsing gebeurt omwille van professionele redenen.
In de sectoren van de bouw, schoonmaak, land- en tuinbouw – voor zover het gaat om werkzaamheden in onroerende staat – én de vleesverwerkende nijverheid is een zgn. systeem van ‘pretracing’ ingevoerd.
Het komt erop neer dat iedere werkgever of gebruiker die tijdelijk beroep doet op een buitenlandse werknemer of zelfstandige en dit rechtstreeks of in onderaanneming vanaf het begin van de werkzaamheden tot en met de veertiende dag na het einde ervan, een geactualiseerd register dient bij te houden met volgende gegevens :
- de naam en voornaam;
- de geboortedatum;
- het identificatienummer in de Kruispuntbank van de sociale zekerheid (het nummer dat onder de naam van de persoon op de Limosa staat);
- de verblijfplaats van de werknemer of zelfstandige gedurende zijn werkzaamheden in België;
- het telefoonnummer waarop de werknemer of zelfstandige kan worden gecontacteerd en
- in voorkomend geval, de aanduiding van de personen waarmee de werknemer of zelfstandige tijdens zijn werkzaamheden in België samenwerkt.
De verplichting tot registratie is niet van toepassing op grensarbeiders (werknemer die werkt in de ene en woont in de andere lidstaat waarnaar hij dagelijks terugkeert) en geldt evenmin wanneer het verblijf in België minder dan 48 uur duurt.
Voorts mogen voornoemde gegevens enkel worden gebruikt in de strijd tegen het Coronavirus en dienen zij 14 dagen na beëindiging van de bewuste werkzaamheden te worden vernietigd.
1.5 Kan ik mijn werknemers die tijdelijk werkloos worden gesteld, vergoeden voor het inkomensverlies dat ze daardoor lijden?
Je kan als werkgever een aanvulling op de werkloosheidsuitkering betalen. Deze is vrijgesteld van sociale zekerheidsbijdragen. Het gaat wel om een belastbaar voordeel. De regels die je moet naleven zijn de volgende:
- De toekenning van de aanvulling mag niet tot gevolg hebben dat de werknemer zijn uitkering verliest. Dat betekent dat de werknemer niet meer kan overhouden aan deze situatie dan wanneer hij zijn gewone loon zou ontvangen hebben.
- Ook moet uit de aard, de reden van toekenning en de berekeningswijze, duidelijk blijken dat het om een aanvulling bij een voordeel van sociale zekerheid gaat.
- Tot slot mag u niet discrimineren tussen uw werknemers; werknemers van dezelfde objectieve categorie dienen eenzelfde aanvulling te ontvangen.
1.6 Wat met de procedure van de sociale verkiezingen die reeds werd opgestart in de ondernemingen?
Omwille van het coronamaatregelen werd op 24 maart 2020 door de sociale partners, de overheid en de Nationale Arbeidsraad besloten om de sociale verkiezingen tijdelijk op te schorten.
Middels het KB van 15 juli 2020 werd de procedure tot herneming van de sociale verkiezingen geregeld. Samengevat wordt in dit KB het volgende geregeld:
- De sociale verkiezingen zullen plaatshebben van 16 tot en met 29 november 2020;
- Bepaling verkiezingskalender.
Aanvankelijk niet gekozen voor elektronisch stemmen? Dit kan nog!
- In principe was het voor ondernemingen vanaf de sociale verkiezingen 2020 mogelijk om te voorzien in een elektronische stemming op afstand. Kiezers konden (door de ondernemingsraad, het comité of de werkgever in akkoord met de vakbondsafvaardiging) toegelaten worden om hun elektronische stemming vanaf hun gebruikelijke werkpost uit te laten brengen. Indien een onderneming op dergelijke wijze haar sociale verkiezingen wenste te organiseren, diende zij haar beslissing aan te plakken in het bericht op dag X dat in het voorjaar van 2020 werd gedaan.
- Omwille van de coronacrisis, wenste een heel aantal ondernemingen – die aanvankelijk niet hadden voorzien in de aanplakking (en aldus de mogelijkheid tot elektronische stemming) – toch gebruik te maken van deze handige manier van stemmen.
- Om tegemoet te komen aan deze ondernemingen, werd een nieuwe wet gestemd, waardoor een onderneming alsnog kan besluiten om over te gaan tot elektronisch stemmen, niettegenstaande andersluidend bericht X. Deze laattijdige beslissing wordt niet genomen door het bestaande inspraakorgaan, maar door de werkgever in akkoord met de representatieve organisaties van werknemers of kaderleden die kandidaten hebben voorgedragen. De beslissing dient uiterlijk tegen de nieuw bepaalde dag X+56 te worden genomen.
1.7 Hoe moet een onderneming omgaan met het invoeren van telewerk naar aanleiding van het coronavirus?
Nu de ondernemingen – indien mogelijk – verplicht zijn om telewerk te organiseren, is het cruciaal dat er hieromtrent goede afspraken worden gemaakt met de werknemers (bijvoorbeeld afspraken met betrekking tot rapportering van de tijdsbesteding per dag, contact houden met collega’s, bereikbaar zijn tijdens kantooruren, flexwerken, …). Voor vragen hieromtrent kan u uiteraard bij ons terecht.
2. FISCALE MAATREGELEN
De FOD Financiën heeft diverse steunmaatregelen aangekondigd voor ondernemingen die hinder ondervinden van de Corona-pandemie. Zij verleent niet alleen uitstel voor de indiening van btw- en belastingaangiften, doch ook voor de betaling ervan. Daarnaast is het mogelijk om een afbetalingsplan te vragen met betrekking tot BTW, bedrijfsvoorheffing, personenbelasting, vennootschapsbelasting en rechtspersonenbelasting. En u kan tevens vrijstelling van nalatigheidsintresten of kwijtschelding van boeten wegens laattijdige betaling vragen.
Hier vindt u een overzichtelijke samenvatting van alle fiscale maatregelen.
Wat met voorafbetalingen van belastingen?
Als uw onderneming of uw vennootschap een belastbaar resultaat verwacht op het einde van het jaar, dan weet u dat u doorheen het jaar best belastingen voorafbetaalt. Door een voorafbetaling krijgt u een belastingvoordeel, t.t.z. een “vermindering van de vermeerdering”.
Indien u geen voorafbetaling doet, dan zal de fiscus op uw aanslagbiljet een belastingvermeerdering van 6,75% (of 2,25% voor zelfstandigen) aanrekenen op de verschuldigde belasting.
Wanneer u daarentegen wél voorafbetalingen doet, dan wordt een percentage van de voorafbetaling afgetrokken van de theoretische vermeerdering van 6,75% (of 2,25%). Die verminderingspercentages verschillen naargelang het kwartaal waarin u de voorafbetaling doet (Voor vennootschappen Q1: 9%, Q2: 7,5%, Q3: 6%, Q4: 4,5%; voor zelfstandigen Q1: 3%, Q2: 2,5%, Q3: 2%, Q4: 1,5%). M.a.w., een voorafbetaling levert meer voordeel op wanneer u die doet aan het begin van het boekjaar.
Veel vennootschappen krijgen echter momenteel te maken met cashflowproblemen. Daarom besliste de regering om de percentages van de voordelen van de voorafbetalingen tijdens het 3e en het 4e kwartaal (met vervaldag respectievelijk op 10 oktober en 20 december) te verhogen.
Dat moet ervoor zorgen dat bedrijven die door de coronacrisis onvoldoende liquiditeiten hebben, en dus pas later op het jaar hun voorafbetalingen doen, niet gestraft worden.
Concreet wordt voor vennootschappen het voordeel voor voorafbetalingen in het derde kwartaal verhoogd van 6% naar 6,75% en in het vierde kwartaal van 4,5% naar 5,25%. Enkel vennootschappen die geen dividenden uitkeren of kapitaalsverminderingen uitvoeren tijdens de periode van 12 maart tot 31 december komen voor deze tijdelijke voordelige regeling in aanmerking. Voor zelfstandigen stijgt het voordeel in het derde kwartaal van 2% naar 2,25% en in het vierde kwartaal van 1,5% naar 1,75%.
Let wel, de gunstmaatregel is enkel bedoeld voor bedrijven met liquiditeitsproblemen. Bijgevolg zullen de vennootschappen die tussen nu en het einde van het jaar nog uitkeringen doen in de vorm van een inkoop van eigen aandelen, een kapitaalvermindering of een dividenduitkering, uitgesloten zijn van de verhoogde voorafbetalingspercentages.
U moet geen bijzondere aanvraag indienen om van deze verhoging te kunnen genieten. Ze zullen automatisch gelden voor betalingen in het 3e en/of 4e kwartaal.
Houd er wel rekening mee dat de data van de voorafbetalingen vooralsnog ongewijzigd blijven.
3. HANDEL
3.1 Zaken doen in tijden van corona: wat mag en wat mag niet?
De overheid heeft dwingende maatregelen opgelegd om de verspreiding van het coronavirus zoveel mogelijk in te dijken. Inbreuken worden bestraft met boetes tot 4.000,00 EUR per geval en er zijn zelfs gevangenisstraffen voorzien.
Bovendien zullen de politiediensten een strikte naleving van de regels eisen. Zij kunnen ondernemers die de regels overtreden een GAS-boete van 750,00 EUR opleggen.
Indien u zich twee keer schuldig maakt aan een overtreding van de verplichte maatregelen, zal uw zaak – naast hogere boetes en sancties – verplicht gesloten worden.
Hierbij een overzicht van de regels die momenteel van toepassing zijn:
3.1.1 Wat is volledig verboden?
Afgelopen vrijdag 27 november besliste het Overlegcomité over de heropening van niet-essentiële winkels en dienstverleners. Vanaf 1 december is het alle niet-essentiële winkels toegelaten hun deuren opnieuw te openen. Maar handelaars moeten wel rekening te houden met strikte voorwaarden.
Diensten aan huis zijn verboden, met uitzondering voor de essentiële diensten en voor de levering en installatie van bestelde goederen.
Er geldt een algemeen verbod op het verkopen en afsteken van vuurwerk.
Het is verder verboden om u tussen middernacht en 5 uur ’s morgens op de openbare weg en in de openbare ruimte te begeven, tenzij in geval van essentiële en niet-uitstelbare verplaatsingen. O.a. woon-werkverkeer en het uitvoeren van professionele verplaatsingen zijn nog toegelaten.
Samenscholingen van meer dan vier personen, kinderen jonger dan 12 jaar niet meegeteld, zijn bovendien enkel nog toegelaten onder strikte voorwaarden en na 20 uur mogen er geen alcoholisch dranken meer worden verkocht.
Telewerk blijft verplicht, overal waar het kan. Bedrijfskantines blijven dicht.
De grenzen worden niet gesloten, conform Europese afspraken, buitenlandse reizen worden wel ten stelligste afgeraden.
De volgende “zes gouden regels” moeten nog te allen tijde gerespecteerd worden:
- het volgen van de hygiënevoorschriften
- activiteiten bij voorkeur in de buitenlucht organiseren
- extra voorzorgsmaatregelen nemen voor mensen die tot risicogroepen behoren
- de veiligheidsafstand bewaren
- buiten afspreken met maximum 4 personen, kinderen jonger dan 12 jaar niet meegerekend, waarbij steeds een afstand van 1,5 meter gerespecteerd moet worden
- 1 knuffelcontact per gezin is toegestaan
3.1.2 Regels voor winkeliers:
Heel wat ondernemers konden vanaf 1 december hun winkels heropenen. Zij moeten daarbij rekening houden met de regels inzake organisatie van het werk, ontvangst van klanten en toegangsbeperkingen om zo drukte te vermijden.
De maatregelen die best genomen worden in het kader van een heropening zijn o.a. terug te vinden op de website van .
De hiernavolgende wettelijke regels dienen in acht te worden gehouden:
- de ondernemingen dienen hun klanten en werknemers te informeren over de geldende preventiemaatregelen en verstrekken hun werknemers een passende opleiding
- aan de ingang van de winkel dient ontsmettende handgel ter beschikking te zijn
- de klanten worden toegelaten gedurende een periode van maximum 30 minuten (indien de klant op afspraak komt, mag deze langer dan 30 minuten blijven)
- één klant per 10 m2 wordt toegelaten
- een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon wordt gegarandeerd (indien de voor klanten toegankelijke vloeroppervlakte minder dan 20 m2 bedraagt, is het toegelaten om twee klanten te ontvangen, mits een afstand van 1,5 meter tussen elke persoon gegarandeerd is)
- mondmaskers zijn verplicht
- er wordt individueel gewinkeld, met uitzondering van minderjarigen van het eigen huishouden of personen die nood hebben aan begeleiding
- winkeliers zijn verantwoordelijk voor de wachtrijen aan hun winkels, de afstandsregels dienen gewaarborgd te blijven
- de winkelier dient gepaste hygiënemaatregelen te nemen om de werkplaats en het gebruikte materiaal regelmatig te desinfecteren
- de winkelier voorziet in een goede verluchting van de werkplaats
- een contactpersoon moet worden aangeduid en bekendgemaakt zodat klanten en personeelsleden een mogelijke besmetting kunnen melden
- de preventiemaatregelen moeten zichtbaar worden aangekondigd
Naast deze verplichte regels kan er ook gedacht worden aan contactloos betalen, vloermarkering en richtlijnen voor de klanten,…
3.1.3 Regels voor dienstverleners:
Contactberoepen (bijv. kappers, schoonheidsspecialisten, tatoeëerders, massagesalons,…) blijven verplicht gesloten.
Ook fitness, sauna, wellness, zonnebankcentra,… blijven dicht.
Ook het geven van rijlessen mag voorlopig niet doorgaan.
3.1.4 Regels voor horeca-uitbaters:
Alle horecazaken (met uitzondering van het leveren en aanbieden van afhaalmaaltijden en niet-alcoholische dranken tot ten laatste 20 uur) blijven verplicht gesloten.
De hiernavolgende inrichtingen mogen nog steeds geopend blijven:
- alle logiesvormen, met uitsluiting van hun restaurant, drankgelegenheden en andere gemeenschappelijke faciliteiten
- de grootkeukens voor verblijf-, school-, leef- en werkgemeenschappen
- de collectieve faciliteiten voor dak- en thuislozen;
- de eet- en drankgelegenheden in de transitzones van de luchthavens;
- de sanitaire voorzieningen op de dienstenzones langs de snelwegen.
Feestzalen blijven eveneens gesloten.
3.1.5 Vrije en intellectuele beroepen en medische groepen:
Vrije en intellectuele beroepen kunnen hun werkzaamheden voortzetten, mits het respecteren van de nodige preventiemaatregelen.
Wat betreft de ambulante zorg door (tand)artsen, kinesisten, psychologen, diëtisten, logopedisten, … werden er specifieke richtlijnen uitgevaardigd die u hier kan terugvinden.
Vastgoedmakelaar mogen huisbezoeken laten doorgaan, op voorwaarde dat zowel de makelaar als de verhuurders/eigenaars van de woning, niet aanwezig zijn op het moment van het bezoek. Meer informatie hierover kunt u hier terugvinden.
3.2 Is het coronavirus een grond tot het inroepen van overmacht?
Kan u een overeenkomst laten beëindigen omwille van de uitbraak van het coronavirus? Is er sprake van overmacht ?
Overmacht is een juridisch begrip dat inhoudt dat er zich een onvoorzienbare gebeurtenis voordoet, buiten de wil van de schuldenaar om, waardoor het nakomen van een verplichting tijdelijk of definitief onmogelijk wordt.
Om van overmacht te kunnen spreken dienen er dus drie voorwaarden voldaan te zijn:
- het moet gaan om een onvoorzienbare gebeurtenis:
Om na te gaan of iets al dan niet een onvoorzienbare gebeurtenis is, dient men zich te plaatsen op het ogenblik waarop de overeenkomst werd afgesloten. Zo zou er geargumenteerd kunnen worden dat de uitbraak van het coronavirus en de gevolgen die het met zich meebrengt zes maanden geleden niet voorzienbaar was. Uiteraard is dit niet het geval voor overeenkomsten die vorige week afgesloten werden. - buiten de wil van de schuldenaar om:
Hoewel de uitbraak van het coronavirus uiteraard buiten ieders wil heeft plaatsgevonden, kan de uitvoering van een verplichting toch nog beïnvloed worden door de wil van de schuldenaar. Er dient immers een onderscheid gemaakt te worden tussen iemand die zijn verplichtingen niet nakomt omwille van een maatregel die dwingend door de overheid is opgelegd of omdat men van oordeel is dat het aangewezen of veiliger is om zijn verplichting niet na te komen. - die de nakoming van een verplichting tijdelijk of definitief onmogelijk maakt:
Wanneer een schuldenaar zijn verplichting niet nakomt, dient er nagegaan te worden of de onmogelijkheid tot nakoming tijdelijk of definitief is.
Indien de niet-nakoming tijdelijk is en dus binnen een bepaalde termijn opgelost zou kunnen worden, worden de verplichtingen van beide partijen eenvoudigweg opgeschort tot het einde van de overmachtssituatie. Zodra de situatie genormaliseerd is, zullen beide partijen hun verplichtingen moeten hernemen en alsnog zorgen voor de nakoming er van.
Bij een definitieve onmogelijkheid om na te komen, zal de overeenkomst beëindigd kunnen worden.
Bij al het voorgaande dient u er rekening mee te houden dat er in overeenkomsten en/of algemene voorwaarden, vaak andersluidende afspraken zijn opgenomen.
Zo zullen bepaalde gebeurtenissen uitgesloten kunnen zijn als grond tot overmacht (dit kan bv. het geval zijn voor een epidemie), kan er overeengekomen zijn dat indien de overmacht gedurende een bepaalde periode aanhoudt de overeenkomst toch in elk geval beëindigd kan worden, kan er overeengekomen zijn welke partij eventuele bijkomende kosten dient te dragen, …
Wanneer u dus geconfronteerd wordt met een mogelijke overmachtssituatie, dient u steeds de afspraken die u met uw tegenpartij hebt gemaakt goed na te kijken.
Uiteraard kunnen wij u daarbij van dienst zijn.
3.3 Welke gevolgen kan het coronavirus hebben op een overeenkomst?
Ten gevolge van de coronamaatregelen, worden heel wat bedrijven geconfronteerd met annuleringen van bestellingen en beëindigingen van overeenkomsten. Het spreekt voor zich dat dit heel wat nadelige gevolgen met zich mee brengt voor beide partijen. Maar wie dient de bittere (financiële) pil te slikken?
Om die vraag te kunnen beantwoorden moeten we teruggrijpen naar de bepalingen die in de overeenkomst tussen partijen en/of de algemene voorwaarden werden voorzien.
In deze documenten kan je vaak lezen op welke manier een annulering en/of een beëindiging in hun werk gaan (Binnen welke termijn moet dit gebeuren? Welke bedragen dienen terugbetaald te worden? Welke bedragen mogen behouden blijven als schadevergoeding?).
Maar ook wanneer de overeenkomst tussen partijen wordt verdergezet kunnen er zich bepaalde wijzigingen voordoen ten gevolge van de voormelde maatregelen. Zo kunnen er clausules voorzien zijn die prijsaanpassingen in bepaalde uitzonderlijke omstandigheden toelaten.
Meer en meer, zeker in internationale handelsovereenkomsten, zien we ook de toepassing van zogenaamde ‘hardship clausules’. Daar waar het bij overmacht gaat om een onmogelijkheid om een verplichting na te komen, worden hardship clausules voorzien voor de gevallen waarin het moeilijker wordt om een verplichting na te komen. Doorgaans kan men op basis van dergelijke clausules ook prijsaanpassingen toepassen, hetgeen uiteraard verregaande gevolgen kan hebben.
Ook hier is het dus zaak om alle bepalingen van de handelsrechtelijke documenten die van toepassing zijn goed onder de loep te nemen of aan ons te bezorgen voor een uitgebreid nazicht.
4. MAATREGELEN VOOR ZELFSTANDIGEN
Ook voor zelfstandigen die in financiële moeilijkheden komen ten gevolge van de huidige crisis zijn er een aantal specifieke steunmaatregelen.
Hieronder een kort overzicht:
4.1 Vermindering sociale bijdragen:
- Wat?
Als je huidige inkomsten onder de voorlopige berekeningsbasis van de sociale bijdragen liggen, kan je de voorlopige sociale bijdragen laten verminderen.
- Voor wie?
Voor zelfstandigen in hoofdberoep die gevolgen ondervinden van het coronavirus (zoals omzetdaling) en wiens geschatte beroepsinkomsten zich onder één van de wettelijke drempels bevinden.
4.2 Uitstel van betaling sociale bijdragen:
- Wat?
De zelfstandige die moeilijkheden heeft door het coronavirus, kan 1 jaar betalingsuitstel vragen voor de voorlopige sociale bijdragen van de eerste twee kwartalen van 2020 en de regularisatiebijdragen met betaaldatum, 31 maart 2020.
- Voor wie?
Voor alle zelfstandigen die betalingsmoeilijkheden ondervinden omwille van het coronavirus.
4.3 Vrijstelling betaling sociale bijdragen:
- Wat?
Volledige vrijstelling van de nu te betalen bijdragen (1ste en 2de kwartaal 2020)
- Voor wie?
Voor zelfstandigen aangesloten in hoofdberoep of gelijkgesteld.
- Hoe aanvragen?
Via de portaalsite van het RSVZ of het aanvraagformulier van uw SVF.
4.4 Overbruggingsrecht:
4.4.1 Het crisis-overbruggingsrecht
Het crisis-overbruggingsrecht werd in de zomer verlengd tot 31 december 2020 voor de zelfstandigen die (nog steeds) onder de sluitingsmaatregelen met betrekking tot Covid-19 vallen en de zelfstandigen die hoofdzakelijk afhankelijk zijn van deze sectoren, waardoor ook zij (nog steeds) gedwongen hun activiteit moeten onderbreken. Daarnaast beschikken sectoren die tijdelijk moeten sluiten ingevolge federale, regionale of provinciale maatregelen tevens over de mogelijkheid om het crisis-overbruggingsrecht aan te vragen.
In onderstaande tabel bieden wij u een overzicht van de voorwaarden en modaliteiten die van toepassing zijn om aanspraak te kunnen maken op het crisis-overbruggingsrecht voor de periode van juli 2020 tot en met december 2020.
Het crisis-overbruggingsrecht voor april, mei en juni kan nog aangevraagd worden tot en met 31 december 2020. Let op, dit overbruggingsrecht kan enkel aangevraagd worden door zelfstandigen en helpers in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten die hun activiteit die maanden verplicht moesten onderbreken naar aanleiding van de sluitingsmaatregelen genomen door de federale overheid.
Voor het crisis-overbruggingsrecht van maart is de aanvraagtermijn ondertussen verstreken. Dit geldt eveneens voor de zelfstandigen die niet meer onder de verplichte sluitingsmaatregelen vielen, maar toch beslisten om hun activiteit minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen per maand te onderbreken naar aanleiding van het coronavirus.
4.4.2 Dubbel overbruggingsrecht voor horecazaken
Daarnaast kunnen horecazaken die sinds 19 oktober 2020 verplicht gesloten moeten blijven een beroep doen op een dubbel overbruggingsrecht ten bedrage van € 2.583,38 euro per maand zonder gezinslast, of € 3.228,2 per maand met gezinslast, ook al bieden zij hun klanten nog afhaalgerechten aan. Deze aanvraag dient tevens via de website van uw sociaal verzekeringsfonds ingediend te worden.
4.4.3 Heropstart-overbruggingsrecht
Ook het heropstart-overbruggingsrecht werd verlengd tot en met december 2020. Dit is een extra steunmaatregel om zelfstandigen die werden verplicht hun zelfstandige activiteit te onderbreken te ondersteunen bij hun heropstart.
Zelfstandigen en helpers in hoofdberoep en meewerkende echtgenoten, alsook zelfstandigen in bijberoep of met gelijkstelling bijberoep en 65-plussers zonder pensioen of met onvoorwaardelijk pensioen die voorlopige sociale bijdragen verschuldigd zijn die minstens gelijk zijn aan de minimumbijdrage van de zelfstandigen in hoofdberoep, kunnen aanspraak maken op dit overbruggingsrecht, indien zij hun zaak weer wensen herop te starten.
Men dient echter te voldoen aan de volgende voorwaarden:
- Uw zaak was minstens één volledige kalendermaand verplicht gesloten en dat tot 3 mei 2020 of langer.
- U mag uw activiteiten hervatten. Indien u door de overheid opnieuw verplicht wordt de deuren te sluiten, dan kan u terugvallen op het crisis-overbruggingsrecht wegens verplichte sluiting.
- U ondervindt een omzetverlies of vermindering van het aantal bestellingen van minstens 10%, waarbij uw omzet vergeleken zal worden met dat van hetzelfde kwartaal van 2019.
- U geniet voor dezelfde maand geen crisis-overbruggingsrecht, ouderschapsverlof voor zelfstandigen of ziekenfondsuitkeringen.
Het uitbetaalde bedrag bedraagt evenveel als het crisis-overbruggingsrecht, zijnde €1.291,69 zonder gezinslast en €1.614,10 met gezinslast. Ook deze aanvraag dient u in te dienen via de website van uw sociaal verzekeringsfonds.
4.4.4 Overbruggingsrecht bij quarantaine of gesloten klas, school of opvang
Tot slot kan u als zelfstandige, helper en meewerkende echtgenoot in hoofdberoep sinds september 2020 ook aanspraak maken op een overbruggingsrecht in geval van een gedwongen onderbreking met economische impact, zijnde:
- Een verplichte quarantaine waardoor u uw zelfstandige activiteit gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen daadwerkelijk en volledig hebt moeten onderbreken. Dit dient u aan te tonen d.m.v. een quarantaine-attest, op eigen naam, of een attest op naam van een persoon die op hetzelfde adres staat ingeschreven als de zelfstandige.
U kan echter geen aanspraak maken op dit overbruggingsrecht indien u uw activiteit van thuis uit kan organiseren, of indien u omwille van niet-essentiële redenen, wetens en willens bent afgereisd naar een land of een gebied dat zich in een rode zone bevindt op het ogenblik van uw vertrek.
- Een gesloten klas, school of opvang waardoor u uw zelfstandige activiteit gedurende minstens 7 opeenvolgende kalenderdagen daadwerkelijk en volledig hebt moeten onderbreken om in te staan voor de zorg van uw kind(eren), die hoogstens 12 jaar zijn of omwille van specifieke en gemotiveerde redenen deze zorg nodig hebben. Ook dit dient u aan te tonen d.m.v. een bewijsstuk, zoals bijvoorbeeld de beslissing van de schooldirectie of de kinderopvang.
Bovendien dient u als zelfstandige ook te voldoen aan de voorwaarden voor het klassieke overbruggingsrecht in geval van gedwongen onderbreking (hoofdverblijfplaats in België, verzekeringsplichtig geweest in het kader van het sociaal statuut van zelfstandigen, gedurende minstens 4 kwartalen effectief bijdragen betaald etc.).
Het bedrag van de uitkering is afhankelijk van de duur van de onderbreking en het al dan niet hebben van gezinslast, geplafonneerd op €1.291,69 zonder gezinslast en €1.614,10 met gezinslast. Dit overbruggingsrecht dient tevens aangevraagd te worden via de website van uw sociaal verzekeringsfonds. Let wel, dit overbruggingsrecht kan voor de maand september niet gecumuleerd worden met de tijdelijke ouderschapsuitkering.
4.5. Vlaams Beschermingsmechanisme
De Vlaamse overheid lanceerde recent het Vlaams Beschermingsmechanisme. Deze voorwaardelijke financiële ondersteuning in de vorm van een premie kan voor de periode van 1 augustus tot 30 september 2020 aangevraagd worden tot 15 november 2020. Een aanvraag voor de periode 1 oktober tot 15 november 2020 of van 19 oktober 2020 tot 18 november 2020 (bij de aanvraag zal er een keuzemogelijkheid zijn) kan pas vanaf 16 november 2020. Kijk snel via dit artikel of u in aanmerking komt. Elke aanvraag van deze premie moet in elk geval uiterlijk 31 december 2020 ingediend zijn.
Wij trachten u zo goed en zo snel mogelijk te informeren. De inhoud van dit artikel is gebaseerd op de beschikbare informatie op het ogenblik van de publicatie ervan. De standpunten in onze publicaties kunnen wijzigen naar aanleiding van updates. Deze nieuwsbrief is bijgevolg louter informatief en creëert geen bindend of exhaustief advies. Uiteraard trachten wij onze teksten zo snel mogelijk aan te passen aan de wijzigende richtlijnen en regelgeving. Voor vragen of advisering kan u contact opnemen met ons kantoor.