Slimmer met stroom: energiedelen en energie verkopen

Produceert u of uw bedrijf zelf energie (bijvoorbeeld via zonnepanelen of windmolens) en heeft u nog wel wat stroom op overschot? Dan kan u dit teveel aan stroom delen of verkopen. De wet regelt strikt welke vormen van energiedelen en energie verkopen zijn toegestaan. Wij geven u graag een overzicht.

Energiedelen

Wanneer u een overschot aan zelf opgewekte stroom heeft, dan kan u deze energie delen. Energiedelen veronderstelt dat u geen tegemoetkoming ontvangt van uw energieontvanger(s) voor de gedeelde energie. Energiedelen gebeurt per kwartier en de gedeelde energie dient ook binnen datzelfde kwartier gebruikt te worden.

Het grote voordeel van energiedelen is dat de energiefactuur, meer bepaald de component ‘energiekost’, zal dalen. Het is evenwel van belang om bij uw energieleverancier steeds na te vragen of zij in dit kader geen extra kost zullen aanrekenen.

Energiedelen kan enkel volgens de hiernavolgende mogelijkheden, welke niet met elkaar combineerbaar zijn:

1. Energiedelen met jezelf

Iedereen kan energiedelen met zichzelf, zowel wat natuurlijke personen als rechtspersonen betreft. Zo is het bijvoorbeeld mogelijk voor vennootschap X om het overschot van de bij vestiging A door zonnepanelen opgewekte groene stroom te delen met vestiging B en C.

Belangrijk hierbij is dat de energiecontracten van de deelnemende vestigingen (toegangspunten) allemaal op naam van vennootschap X staan en door vennootschap X zijn afgesloten.

2. Energiedelen met een persoon of organisatie

Het is ook mogelijk om energie te delen met derden. Het onderscheid met persoon-aan-persoonverkoop (hieronder verder toegelicht) is dat er in geval van energiedelen geen vergoeding verschuldigd zal zijn. Zo is het bijvoorbeeld voor de ouders mogelijk om het overschot van de door hun zonnepanelen opgewekte energie te delen met hun dochter.

Belangrijk hierbij is dat de aanbieder slechts energie kan delen met één partij. Een ontvanger kan daarentegen van verschillende partijen energie ontvangen. In principe kan een werkgever bijvoorbeeld ook energie delen met één werknemer. Dit zal echter beschouwd worden als een voordeel van alle aard in hoofde van de werknemer en zal bijgevolg belast worden.

3. Energiedelen binnen een gebouw

Energiedelen in een gemeenschappelijk gebouw biedt de mogelijkheid om zelfgeproduceerde energie te delen met de bewoners van een appartementsgebouw of de gebruikers van een multifunctioneel gebouw. Het delen van energie kan in dit geval plaatsvinden tussen de bewoners of gebruikers van hetzelfde gebouw, waarbij de opgewekte energie onderling wordt verdeeld volgens afgesproken voorwaarden en verdeelsleutels. Elk individu of organisatie in een gemeenschappelijk gebouw kan het initiatief nemen om energie te delen, of het nu een huurder, mede-eigenaar of de Vereniging van Mede-eigenaars (VME) is. Het energiedelen mag echter niet de belangrijkste commerciële of professionele activiteit zijn.

Zo kan er bijvoorbeeld door de VME besloten worden om zonnepanelen te installeren op het dak van een appartementsgebouw. In dit geval worden de zonnepanelen dan aangesloten op de gemeenschappelijke meter van het gebouw en wordt de opgewekte stroom in eerste instantie gebruikt voor de gemeenschappelijke delen. Het overschot van de opgewekte stroom kan dan via een verdeelsleutel worden gedeeld met individuele bewoners.

4. Energiedelen in een energiegemeenschap

Burgers en ondernemingen kunnen zich verenigen om samen te investeren in het opwekken van groene stroom en deze groene stroom met elkaar te delen. Zo is het bijvoorbeeld voor bedrijven op een bedrijventerrein mogelijk om samen te investeren in groene energie, dan wel in een gezamenlijk sturingssysteem om de door elk van hun opgewekte stroom efficiënter met elkaar te delen.

Belangrijk is dat deze energiegemeenschap de rechtsvorm van een vennootschap dient aan te nemen, waarin alle partijen die deel uitmaken van de gemeenschap aandeelhouder zullen zijn. Bovendien dient een energiegemeenschap ook gemeld te worden bij de Vlaamse Nutsregulator binnen de 30 dagen na oprichting van de gemeenschap.

Energie verkopen

Naast energiedelen is het ook mogelijk om energie effectief te verkopen aan andere partijen. In dit geval zal u aldus wel een tegemoetkoming kunnen ontvangen. Het verkopen van energie gebeurt eveneens per kwartier en de verkochte energie dient ook binnen datzelfde kwartier gebruikt te worden

De voordelen zijn grotendeels dezelfde als bij energiedelen. U zal bij energie verkopen evenwel in rekening moeten nemen dat er mogelijks btw verschuldigd kan zijn op de verkooptransactie. Bovendien is het noodzakelijk om steeds een effectieve verkoopovereenkomst te sluiten tussen de verkoper(s) en de koper(s), waarin minstens bepaald wordt hoeveel energie er verkocht zal worden, welke vergoeding hier tegenover staat, en wat de duurtijd en de eventuele opzegtermijnen zijn.

Energie verkopen kan enkel volgens de hiernavolgende mogelijkheden, welke niet met elkaar combineerbaar zijn:

1. Persoon-aan-persoonverkoop

Bij persoon-aan-persoonverkoop is het mogelijk om op grond van een overeenkomst uw zelfopgewekte energieoverschotten aan een andere partij te verkopen aan een zelf te bepalen prijs. Zo kan vennootschap X bijvoorbeeld haar energieoverschotten verkopen aan haar buur vennootschap Y.

Vennootschap X kan haar energie echter maar verkopen aan één afnemer. Het is niet vereist dat de verkoper en de koper buren zijn van elkaar, zolang beide partijen maar gevestigd zijn in het Vlaamse Gewest. Let op: de persoon-aan-persoonverkoop mag niet de belangrijkste commerciële of professionele activiteit zijn.

2. Meervoudige persoon-aan-persoonverkoop

Met meervoudige persoon-aan-persoonverkoop kunnen meerdere afnemers die zelf energie opwekken hun energie-overschotten rechtstreeks verkopen aan één andere afnemer in  het Vlaamse Gewest aan een zelf te bepalen prijs. Zo kunnen 3 medewerkers van een bedrijf hun zelfopgewekte energieoverschotten verkopen aan het bedrijf.

De omgekeerde beweging is echter niet mogelijk: u kan geen energie verkopen aan meerdere afnemers.

3. Energie verkopen binnen één gebouw

Tot slot is het ook mogelijk om zelfopgewekte energie te verkopen binnen hetzelfde gemeenschappelijk gebouw (appartementsgebouw of multifunctioneel gebouw). De verkoper kan in dit geval de vereniging van mede-eigenaars (VME), de gebouweigenaar of een individuele eigenaar zijn. De kopers zijn de bewoners van het gebouw. Zo kan de gebouweigenaar van een winkelcomplex bijvoorbeeld de energieoverschotten van de zonnepanelen die zij op het dak geïnstalleerd heeft, verkopen aan de diverse uitbaters aanwezig in het winkelcomplex.

Belangrijk is dat de energie-installatie in of op de gemeenschappelijke delen van het gebouw geplaatst wordt.

Besluit

De wetgeving biedt aldus verschillende mogelijkheden om energie te delen en te verkopen. Het is echter raadzaam om steeds na te gaan of aan alle voorwaarden van het regime naar keuze is voldaan. Bovendien kan het verhaal meer complex worden wanneer er ook zakenrechtelijke structuren zoals opstal en erfpacht in het spel zijn.

Uiteraard geven we voor de volledigheid nog graag mee dat, indien niet alle stroom opgebruikt zou worden binnen het kader van het energie delen of het energie verkopen, deze stroom steeds terug geïnjecteerd kan worden op het net, waarvoor de aanbieder een vergoeding van haar energieleverancier zal ontvangen.

Heeft u vragen over hoe u groene energie kan delen of verkopen, privé dan wel binnen uw bedrijf of gebouw? Ons legal team staat graag voor u klaar om u te adviseren over de juridische en praktische mogelijkheden.

Geschreven door Imke Van Hecke en Stefanie Van Der Heyden