De kracht van je vermogens(r)evolutie
De mens die puur rationele beslissingen neemt, de zogenaamde ‘homo economicus’, bestaat niet. Rationaliteit is geen realiteit. Dit geldt zowel voor je eigen beslissingsproces als voor je adviseurs. Het streven naar een efficiënte markt met perfecte voorspelbaarheid is geen haalbare of duurzame doelstelling om je vermogen verder op te bouwen of te laten groeien. De realiteit is grillig, verandert snel en is vaak moeilijk te voorspellen. Wij zijn emotionele wezens. Lang leve de homo sapiens die vandaag, ondanks alle artificiële intelligentie en vergaarde data, toch nog de realiteit van elke dag bepaalt. Fundamentele onzekerheid en de onomkeerbare voortgang van de tijd vormen de realiteit van ieders wereld. Dat is zeker het geval voor je vermogen. Geld en vermogen zijn emotioneel geladen onderwerpen tussen en voor mensen.
De samenwerking met talloze klanten en families heeft ons unieke inzichten gegeven, gebaseerd op de theorie, die ook praktisch toepasbaar zijn. Hoe zorg je voor een duurzame groei en stabiele samenstelling van familiale vermogens? Hoe je vermogen structuur geven vanuit ‘de vragen des levens’? Wat werkt en wat werkt niet?
1. Begin bij het begin: bepaal je doel
Al te vaak zien we dat klanten een aanbod krijgen van oplossingen, producten en goed gemeende adviezen die helemaal niet op hun maat zijn gemaakt. De gevolgen hiervan zijn nefast. Jij en je vermogen zijn een zwalpend schip op de zee van financiële producten, zonder koers of richting.
Start dus met ‘Waarom’57. Of ‘begin met het einde in gedachte’.58 Dat is de meest belangrijke en eerste stap die je het best neemt. Zonder plan of doelen gaan jij of je adviseurs nooit de koers kunnen bepalen die je met je vermogensschip, familie of bedrijf wil varen. Je gaat in op mooie rendementen van producten of iets wat ‘toevallig’ aangeboden wordt. Je beperkt je tot wat je kent of wat ooit in een bepaalde markt een succesvol resultaat geboekt heeft.
Allereerst bepaal je wat je eigen normen, waarden, doelen en dromen zijn. Je stemt dat het best af met andere belanghebbenden, zoals de familie en vennootschap waarin je actief bent. Iedere partij bekijkt het vermogen vanuit een andere rol of vanuit een andere behoefte of levensfase en dat evolueert doorheen de tijd. Hoe beter je die eerste afspraken maakt en noden bepaalt, des te beter kun je vasthouden aan je ‘visie’ en beslissingen nemen die daarbij aansluiten.
Dit begin geeft je richting. Helaas schieten veel vermogensbeheerders hier al tekort. Het bijna louter formele bepalen van risicoprofielen en de klassieke vermogensvraagstellingen volstaan niet. Het is belangrijk minder in termen van rendement en risicoprofielen dan wel in doelstellingen te denken. Een aantal voorbeelden zijn: stabiliteit van welvaart en inkomstenpatroon voor de rest van je leven, een veilige buffer, een duw in de rug voor de volgende generatie, de continuïteit van het familiaal bedrijf of kapitaal, waarmee wil je bezig zijn en waarmee niet, wanneer zou je leven geslaagd zijn …?
Vertaal in deze fase je ‘waarom’ op lange termijn in doelstellingen over verschillende generaties of jaren. Maak een geschreven onderling akkoord dat iedereen dwingt tot nadenken. Laat dat vermogenscharter niet verdwijnen in de lade maar haal het er regelmatig weer uit. Waar sta je vandaag, wat is er veranderd en waar ga je naartoe? Zo houd je jouw doel voor ogen en neem je beslissingen die passen binnen de strategie.
2. Geen inzicht zonder overzicht
Eens je je doelstellingen helder hebt, kun je stappen ondernemen. Je moet wel weten waar je vandaag staat. Het gaat dan over je persoonlijke of familiale balans- en resultatenrekeningen en cashflowplanning. Wat zijn je bezittingen en schulden, hoe staat het met je verzekeringen, wat is de waarde van je bedrijf en hoeveel heb je elke maand nodig om je levensstandaard vandaag en in de toekomst te handhaven? Mensen zijn dan wel emotionele wezens, maar benader jezelf eens als een business.
Dit overzicht helpt om een aantal eerste stappen te bepalen en om de haalbaarheid van je doelen en dromen af te toetsen. Bovendien zie je waar je tijd en geld naartoe gaan. Dat is ook vaak een bron van inzicht. Hoe meer je je tijd en geld focust op je doelen, hoe gelukkiger je je zult voelen.59 Het gaat immers niet alleen over cijfers, maar ook over het gevoel dat je eraan overhoudt.
2.1 Vandaag en morgen zonder zorgen
Mensen evolueren en de omgeving evolueert mee. In elke levensfase stellen zich andere vragen. Wat is de samenstelling van je vermogen, het gedrag van je vermogen in verschillende omstandigheden? Wat bij een rampscenario? Hoe anticipeer je op een aanslepende ziekte of invaliditeit of een onverhoopt overlijden? Wat als je bedrijf failliet gaat? Welke invloed heeft een huwelijk of echtscheiding? Deze scenario’s, die zowel economisch maar ook fiscaal en menselijk van aard zijn, kunnen snel aangeven hoe goed je bestand bent tegen bepaalde gebeurtenissen.
In de loop van je leven zullen een aantal cruciale fasen ontstaan. Wees niet blind voor het onvermijdelijke. De wetgeving evolueert, maar ook je leven of de samenstelling van gezin kan veranderen. Sta stil bij de consequenties ervan en bekijk hoe je een aantal rampscenario’s kunt vermijden. Maak een afspraak met jezelf en je familie om je eigendomsstructuur, aktes, huwelijkscontracten en testamenten regelmatig eens tegen het licht te houden!
2.2 Wat kan ik verwachten van mijn vermogen en mijn beleggingen
Hoe zal je vermogen in de huidige samenstelling naar alle waarschijnlijkheid evolueren? Waar sta je binnen 20 jaar en welke impact heeft een wijziging van de samenstelling of het soort beleggingen op je vermogen? Het zogenaamde ‘goal based investing’ helpt je om risico, horizon en liquiditeit beter in te schatten in relatie tot je vermogen.
2.3 Monte Carlo
Monte Carlo is niet alleen een leuke plek aan de Franse Rivièra, maar ook een manier om verschillende mogelijke scenario’s en uitkomsten te simuleren. Door die simulaties komen de juiste aandachtspunten aan de oppervlakte, hetgeen bijdraagt aan een gerust gevoel.
Waar gaat je vermogen naartoe? Dit is geen rechte lijn van start tot einddatum of een goed, neutraal en slecht scenario weergegeven door een rechte lijn. De realiteit zal altijd van die lijn afwijken. De simulatie biedt je een waardevolle leidraad voor mogelijke ontwikkelingen en hoe die afwijken van het streefvermogen.
In veel uiteenzettingen over beleggingen hanteert de spreker gemiddelde rendementen van beleggingen over zelfs zeer lange periodes om te verantwoorden dat er bovengemiddelde rendementen zijn in een bepaald financieel product.
Onze tijd op deze planeet is beperkt en zoals Keynes ooit zei: “In the long term we are all dead”. Tijdsgerelateerde rendementsseries60 geven meer realistische inzichten over de mogelijke uitkomsten van je beleggingsbeslissingen. Je zou maar eens beginnen beleggen op de beurs net voor de financiële crisis. Dus let op met je beleggingshorizon: voor sommige beleggingen moet je echt wel een langetermijnvisie hebben.61
Het overzicht van je vermogen en de scenario’s voor de toekomst geven je een groeipad voor het realiseren van je doelstellingen. Vergelijk je eigen vermogensevolutie regelmatig met je groeipad. Zo kun je bijsturen en nagaan wat er goed of minder goed gaat. De realiteit is nu eenmaal niet te vatten in een rechte lijn.
2.4 Rekenen in de realiteit
In je overzicht is er een cruciaal element dat je niet mag vergeten. Corrigeer je vermogen, je inkomsten en uitgaven en je verwachte rendementen voor inflatie. Dat voor velen theoretische beestje heerst op de achtergrond van het financiële systeem en van onze economische cycli. Het reële rendement van je investeringen en de reële prijs van je leven in de toekomst geven vaak een zeer ontnuchterende kijk op je vermogensevolutie.
Het grote voordeel van het opstellen van een vermogensevolutie is dat rendementsparameters je niet in de war brengen. Kijk naar je vermogen in absolute en totale cijfers. Vergeet niet dat een daling van 20% gecompenseerd moet worden met een stijging van 25% plus inflatie om weer dezelfde nominale koopkracht te hebben als voor de daling. Het echte rendement op je totale vermogen, inclusief je bedrijf, andere bezittingen en de eventuele minder goede investeringen, is de enige realistische spiegel.
2.5 Historiek is belangrijk
Historiek is niet alleen goed om geleerde lessen in hun context te plaatsen en daarop verder te bouwen. Als je de herkomst van je geld niet kunt aantonen, zullen bankinstellingen niet aarzelen om je rekening en vermogen in vraag te stellen of je de deur te wijzen. Dat alles in de strijd tegen het witwassen van geld. Het openen van een bankrekening is vandaag soms een kruisverhoor en administratief proces dat de flexibiliteit en het vrije verkeer van vermogen bemoeilijkt.
Let ook op met meer exotische investeringen. Dat kan interessant zijn in onze globale en digitale wereld, maar houd er rekening mee dat je alles goed documenteert, zodat je de opbrengst ervan ook daadwerkelijk kunt gebruiken.
3. Inzicht
De kracht van je vermogensbeheer bestaat erin om ‘antifragiliteit’ te realiseren. Deze term gaat verder dan het omgaan met stress, fouten of variatie. Het gaat om de veerkracht of robuustheid van je vermogen, ook in extreme omstandigheden en in de confrontatie met zogenaamde ‘zwarte zwanen’.62 Ook al worden onze overheidssystemen steeds meer fragiel door steeds hogere schulden, dan nog kun je zelf stappen nemen om je vermogen te wapenen tegen grote schokken. Denk maar aan de wereldwijde bevolkingsevolutie, de teloorgang en opkomst van een nieuwe wereldmacht63, nieuwe informatie-en communicatietechnologie, robotica en artificiële intelligentie, het einde van fossiele brandstoffen of de ESG-duurzaamheidsevolutie.64 Naast die gekende en gedocumenteerde schokken zullen er ook schokken zijn die niet te voorzien zijn: ‘zwarte zwanen’ (zie verder).
In relatie tot je vermogen moet je beseffen dat schokken of winterperiodes deel uitmaken van zowel geschiedenis als toekomst. Onze tijd is gelimiteerd en keuzes gaan gepaard met gevolgen. Dankzij het overzicht heb je een realisme ingebouwd bij de uitbouw van je vermogen. Elke beleggingsbeslissing moet passen in je ‘waarom’. Om de antifragiliteit in je vermogen in te kunnen schatten, moet je bijkomend transparantie realiseren in en op je vermogenscomponenten.
3.1 Ik zie, ik zie wat jij niet ziet en ik weet wat jij niet weet
Vermogen is opgebouwd uit verschillende onderdelen: cash, spaarrekeningen, vastgoed, verzekeringen, investeringen op de beurs in de vorm van aandelen, obligaties, beleggingsfondsen, kapitaalgarantieproducten, verzekeringen, derivaten, kunst, oldtimers, bedrijven, private equity … Per vermogenscomponent breng je best een aantal variabelen in kaart die je vergelijkt met alternatieven om op een transparante manier beslissingen te nemen.
Die vergelijking, zo blijkt uit alle academische studies, is niet altijd zo evident. Een rechttoe rechtaan benadering heeft de voorkeur. Je referentie is het ‘beste alternatief’ voor je investering. Dat kan de algemene markt zijn of dat kunnen de resultaten van onmiddellijk beschikbare alternatieven zijn. Zorg er wel voor dat je appelen met appelen gaat vergelijken. Je riskeert immers, zonder dat je het weet, meer risico te aanvaarden zonder ervoor vergoed te worden. Van belang is ook dat verschillende studies aantonen dat het zowel voor professionele als voor particuliere investeerders een uitdaging is om de algemene aandelenmarkt te verslaan. Biedt deze vaststelling de oplossing?
Het is tegelijk wel degelijk mogelijk om de markt te verslaan. Er zijn nu eenmaal bepaalde discrepanties in informatie of kennis. Ook kunnen minder toegankelijke investeringsmarkten opportuniteiten bieden. Voor families en het familiaal bedrijf blijkt dat een specifieke kennis en kunde voor een surplus aan rendement kunnen zorgen. Het is goed zich daarop toe te leggen en die edge (competitief voordeel) te benutten. Let wel op met de klassieke valkuil: wed niet op één paard.
Doorgedreven transparantie in vermogensoplossingen is cruciaal omdat enkel daardoor een juiste kosten-batenanalyse gemaakt kan worden. Zo kun je de link tussen ‘ex ante’-doelen en de ‘ex post’-realisatie van doelen afmeten. Dat maakt ook de toegevoegde waarde voor jou en je familie inzichtelijk in het streven naar een win-winsituatie voor alle partijen.
Meer transparantie verplicht de financiële spelers en jou als investeerder om efficiënt om te gaan met kosten. De toegevoegde waarde moet voldoende groot zijn.
3.2 Transparante vergelijking
Om een transparante vergelijking te maken, brengt je best de volgende vier variabelen in kaart per vermogenscomponent:
a) Rendement
Wat zijn de gerealiseerde rendementen en hoe realistisch is de verwachting die verder te zetten? Bij afwezigheid van rendementen uit het verleden of vergelijkbare alternatieven wordt die inschatting moeilijk. Ook de vergelijking van rendementen tussen vermogenscomponenten verdient de nodige aandacht.
b) Kosten
Wat zijn de kosten die gepaard gaan met de vermogenscomponent? Die variabele is cruciaal in je vermogensevolutie op lange termijn. De kracht van vermogen bestaat vooral uit het cumulatieve effect van rendement op rendement.65 Kosten zijn onvermijdelijk en zijn een vergoeding voor toegevoegde waarde of dienstverleningen en producten. Bij afwezigheid van toegevoegde waarde in welke vorm dan ook, of de beschikbaarheid van betere alternatieven, kun je jou de vraag stellen of de vermogenscomponent wel voldoende bijdraagt aan je doelstellingen.
In de financiële sector is er een uiteenlopende waaier van kosten die niet altijd even inzichtelijk is. Er zijn directe kosten ( instapkosten, aanbrengkosten, transactiekosten, bewaarkosten …), er zijn indirecte kosten (beheersfee op achterliggende investeringen en beheersfee op producten of tussenlagen) en er zijn fiscale kosten (belastingen op vermogen, op inkomsten, beurstaksen …). Die kosten zullen zowel op het niveau van de gekozen strategie en het product als het vermogen een belangrijke beslissingsfactor vormen. Enkel op kosten werken is kortetermijndenken. Het zoeken naar zero cost zal je immers niet toelaten om je doelen te realiseren.
c) Liquiditeit en horizon
Indien je de investering niet langer wenst aan te houden, kun je die dan verkopen? Of voor welke periode kun je een toegewezen deel van je vermogen missen? Zeker in de huidige markt, waar private equity-investeringen steeds meer naar voor geschoven worden, moet je daar de nodige aandacht aan besteden. Het is belangrijk om voor al je doelstellingen en scenario’s effectief de nodige horizon aan de dag te leggen om de investering op te nemen. Wat heb je nodig om de eerstkomende tijd te voldoen aan je verplichtingen en kun je indien nodig voldoende middelen vrijmaken?
Naarmate de liquiditeit afneemt in een investering, moet je daarvoor ook voldoende vergoed worden. De risico’s zijn immers een stuk groter.
d) Diversificatie
Weet dat het niet goed is om al je eieren in één mand te leggen. Als je te eenzijdig investeert, heb je geen kans om de robuustheid van je vermogen te vergroten. Het is schrijnend om vast te stellen dat een overallocatie van vermogens in één bepaalde richting bij een negatieve wijziging in een bepaalde sector of markt steeds weer tot teleurstelling leidt. Je vermogen zou op lange termijn moeten overleven. Je moet ernaar streven dat niet al je vermogenscomponenten op dezelfde manier reageren bij een wijziging in de markt, sector, rente, inflatie …
Door te spreiden, zul je een betere vermogensstabiliteit realiseren (antifragiliteit). Spreiden is niet alleen relevant in de context van spreiding in beursinvesteringen. Ook voor private equity of vastgoed is het aangewezen om niet alleen over verschillende soorten te spreiden, maar ook over meerdere jaren en regio’s heen te investeren.
“Hoewel risico altijd deel zal uitmaken van je vermogen, is er een groot verschil tussen het bewust hiermee omgaan en erop vertrouwen dat het wel ‘oké’ zal zijn.”
3.3 Vermogensrisico in kaart brengen
De aangehaalde variabelen geven je een goed beeld om na te gaan welk risico je neemt met je vermogen. Risico nemen hoort bij de opbouw van vermogen. Zonder risico zul je ook geen vergoedingen realiseren. Zorg er wel voor dat je risico niet te groot of te eenzijdig is. Je risico is te groot als je je eigen doelstellingen niet meer kunt realiseren of als je vermogen kan imploderen. Wel zal je vermogen tijdelijk kunnen dalen of op en neer bewegen (volatiliteit).
Je plan helpt je om gebeurtenissen op korte termijn niet te verwarren met de realiteit of doelstellingen op lange termijn. Wel merken wij dat emotie een zeer grote impact kan hebben op je vermogen. Risico’s worden ook regelmatig onderschat. Families worden vaak verblind door illiquiditeit of gebrek aan transparantie. Zij schatten de risico’s van bepaalde investeringen niet goed in. Eenmaal je bewust weet wat de risico’s zijn, kun je ook zelf bepalen of je akkoord gaat met het rendement dat gepaard gaat met het risico en of je het risico wel wenst te nemen.
Investeren is een werkwoord. Er is tijd en inzicht nodig om een beslissing te nemen. Te veel partijen, zowel professioneel als privé, lopen tegen de uitdaging aan dat zij beslissingen moeten nemen op basis van onvolledige informatie. Daardoor loopt men ook vaak risico’s die niet ingeschat zijn. Hoewel risico altijd deel zal uitmaken van je vermogen, is er een groot verschil tussen het bewust hiermee omgaan en erop vertrouwen dat het wel ‘oké’ zal zijn.
Met de bovenstaande variabelen in kaart, kun je beslissen of je bestaande investeringen of te nemen investeringsbeslissingen passen in je doel. De hamvraag, hoeveel van je vermogen je waarin gaat investeren, hangt samen met je persoonlijke doelstellingen en de risico’s die je wilt dragen. Met de bovenstaande gegevens en beschikbare marktinformatie kun je een goed beeld krijgen van risico, rendement, kosten en de correlaties waaraan je vermogen vandaag blootgesteld is en hoe je daarin door verschuivingen in de vermogenssamenstelling verbeteringen kunt aanbrengen.
4. Luister naar je emotie maar gebruik je verstand
Investeren heeft te maken met massapsychologie en diep in ons primaire brein gewortelde reacties. Ervaring is vaak opgebouwd uit een leercurve van de ene fout na de andere en overleven is de capaciteit om zich te kunnen aanpassen aan wijzigende omstandigheden en dus ook niet steeds dezelfde fouten opnieuw te maken.
Die op het eerste gezicht logische redenering bevat echter twee fundamentele fouten: wij kunnen de foute dingen leren en eenmalige gebeurtenissen beschouwen als de realiteit.
En helaas vergeten wij ook vlug. “L’histoire se répète” is duidelijk waar te nemen in het beurswezen. Galbraith heeft dat aangetoond en de recente geschiedenis in de beleggingswereld laat het keer op keer opnieuw zien.66 Emotie is krachtig en zonder de juiste richting kan het een bom zijn onder je vermogensdoelstellingen.
Iedere belegger kent de valkuil van de emotionele beslissing, de tip van een vriend, de gouden tip die je zeker niet mag missen. “Deze keer is het anders”, denk je. Gebruik je plan en een beslissingsproces om te voorkomen dat je vermogen door emoties overmand zou worden. Want dat kan leiden tot het vasthouden aan verliezers, overalloceren aan voorkeurprojecten, blind zijn voor de waarheid, winnaars te vlug verkopen of helemaal afdwalen van je eigen gekozen pad. Ook bij professionele partijen sluipen veel van die fouten in het beleid. Het veelvuldig kopen en verkopen van posities is vaak nefast voor je vermogensgroei. De bijkomende kosten die gepaard gaan met die transacties zijn vaak de boosdoener die men niet meerekent in de modellen. Een regelmatige check-up met jezelf, je beslissingen en je ‘waarom’ of vermogensdoelstellingen geeft je de mogelijkheid om alles scherp te stellen.67
De mate waarin een professionele belegger in staat is om consistent te blijven in alle investeringsomgevingen is de meest onderscheidende factor in vergelijking met andere alternatieven. Dat noemt men dan ‘statistisch significante alfa’. Je volgt op of de consistentie behouden blijft, want wijzigingen in beleid, aandeelhouderschap, focus en team kunnen een impact hebben op die alfa.68
5. De wet van Murphy: Als alles fout gaat, gaat alles correleren
Veel studies69 zoeken uiteenlopende oplossingen om je vermogen in te vullen met een zoektocht naar decorrelatie. Het principe van die zoektocht is absoluut valabel. In de praktijk moet je er wel rekening mee houden dat in een slechte situatie alles correleert. Iedereen is dan immers naar de uitgang aan het lopen en iedereen kiest waar voor zijn geld. Het is vooral in zulke tijden dat zich hoeden voor emotionele beslissingen belangrijk is. Een goed gediversifieerd vermogen zal ook in zulke periodes beter stand houden.70
Bereid je mentaal voor op het winterseizoen van je beleggingen. Maak je geen illusies: “Winter is always coming”. Maar na de winter volgt ook steeds de lente. Streven naar antifragiliteit is belangrijk als je wil omgaan met onzekerheid. Daarbij is het doel steeds meer om, zoals in de piramide van Maslow71 of goal-based investing, te realiseren wat bij je familie past in plaats van je te focussen op producten en prijzen. Een evolutie van de efficiënte frontier (optimale mix van vermogenscomponenten voor een bepaald rendement en risico) naar scenario-analyse en simulaties om de kracht van je vermogen beter te benutten.
“Iedere belegger kent de valkuil van de emotionele beslissing, de tip van een vriend, de gouden tip die je zeker niet mag missen. ‘Deze keer is het anders’, denk je.”
5.1 Het nieuwe normaal is een zwarte zwaan met een dikke staart
Een bijkomende valkuil is het vermoeden dat de beleggingswereld zich ‘normaal’ gedraagt, met een zekere voorspelbaarheid volgens een Gausscurve. In veel modellen en academische studies gaat men van een normaal verdeelde curve uit. Dat is goed als eerste benadering van de realiteit, maar die is er helaas ook vaak ver van verwijderd. In de praktijk blijken de aandelenmarkt en investeringen in de bredere zin toch niet echt zo normaal verdeeld te zijn. En komen steeds frequenter extreme onverwachte evenementen (zwarte zwanen) voor, waardoor bepaalde modellen absoluut niet meer werken. Risico’s worden in normale verdelingen onderschat. Mark Twain had dus deels gelijk met zijn uitspraak “There are lies, damned lies, and statistics.” Anticiperen op die risico’s doe je door tijdig voldoende te spreiden. Want als het risico zich voordoet, bent je te laat om erop te reageren. Een van de beste manieren om je vermogen te testen, is om black swans te integreren in je scenario-analyse.
5.2 Mind the gap
Vergeet je ‘GBV’ niet, je ‘gezond boerenverstand’. Zorg dat je weet hoe je vermogen in elkaar zit, in welke structuren je belegt en wat de gevolgen zijn. Dat staat niet gelijk aan het vermijden van risico. Integendeel: je kunt zelfs meer risico aan omdat de kloof tussen weten en niet weten kleiner is. Breng de risico’s aan het licht, focus op wat je kent en begrijpt.
Talloze ondernemersfamilies slagen erin om hun ondernemerszin steeds weer om te zetten in succesverhalen. Elke ondernemer zal beamen dat het zeker geen evident parcours is en dat de nodige aandacht besteed moet worden aan de investeringen. Zelfs dat alles is nog geen garantie voor succes. Maar het is niet het vallen dat hen groot maakt, maar vooral het weer opstaan. Zeker bij rechtstreekse (directe) investeringen in bedrijven is het belangrijk om te waken over je parameters en op voorhand een goed plan op te stellen. Wanneer ga je erin, hoeveel wil je investeren en wanneer ga je eruit? Wie heeft het stuur in handen en wat is je insteek voor de investering of bijdrage in het geheel? Zeker bij ondernemers is het van belang voldoende aandacht te besteden aan een tijdige diversificatie.
5.3 Er was eens …
Evolutie en verandering zijn constant aanwezig. Toch baseren wij zeer veel beslissingen op het verleden. In je vermogenssamenstelling kijk je naar de realiteit. Een recent voorbeeld hiervan zijn de rendementen van private equity-investeringen. De historische gegevens over de private equity-markten geven een outperformance aan van 8.9% op de publieke markt. Die is, naarmate het succes van private equity toeneemt, echter steeds verder aan het dalen! Het realiseren van alfa wordt dan ook steeds moeilijker als meer partijen azen op dezelfde interessante prooien. De private equity-markt is meer matuur geworden, dus ook in je verwachtingspatronen moet je goed kiezen met welke partijen je hier in zee gaat. Historiek is een belangrijke bron aan informatie, maar geen garantie voor de toekomst, zoals ook alle disclaimers bij investeringen vermelden.
6. Genieten van het uitzicht
Met het juiste overzicht en inzicht in je vermogen, die onafhankelijk zijn van het aanbod in de markt, zul je ook het juiste uitzicht krijgen om beslissingen te nemen. In een complexe en snel wijzigende omgeving zul je beter kunnen beoordelen welke beslissingen noodzakelijk zijn, vaak zelfs op basis van één goed samengestelde A4. In essentie zorgen overzicht en inzicht in je vermogen voor ontzorging. Je streeft bij de groei van je vermogen naar het opklimmen in en invullen van je eigen financiële piramide van Maslow.
Allereerst streef je naar financiële stabiliteit voor jou en je familie. Je kunt een comfortabel leven leiden, voorzien in je basisbehoeften en toegang hebben tot je essentiële behoeften. Daarna ga je ook je toekomstige plannen en welvaart veiligstellen. Je kunt investeren in langetermijndoelstellingen en anticipeert op mogelijke accidents de parcours tijdens je leven. Dat stelt je in staat om naar je doelen toe te werken, waarbij je ook over de generaties heen financiële welvaart realiseert. Je vermogen stelt je in staat om kansen en mogelijkheden te realiseren voor toekomstige generaties. Je kunt inspelen op wijzigende omstandigheden en je kunt het hoofd bieden aan financiële ontberingen. Indien je aan je basisbehoeften en toekomstige behoeften voldaan hebt, kun je ook kijken naar welzijn en levenskwaliteit in de brede zin. Je zal niet alleen voor je naasten, maar ook in de maatschappij impact realiseren, nu en in de toekomst.
De gevolgen voor die toekomst krijgen de laatste jaren steeds meer aandacht. Duurzaamheid is steeds meer aan belang aan het winnen, maar voor onze families gaat het over effectieve en echte impact op de omgeving. Rentabiliteit wordt niet enkel in financiële, maar steeds meer in ecologische en maatschappelijke termen gemeten.
Je kunt met je vermogen niet alleen voor jezelf maar ook voor je naasten en je omgeving veel betekenen. De kracht van je vermogen is op zichzelf natuurlijk geen garantie voor familiegeluk. Sterke familiebanden, gezonde relaties, open communicatie en een ondersteunende omgeving zijn even cruciaal voor het welzijn van je familie en het ontsluiten van de kracht van je vermogen!
57 S. SINEK, Start with Why, Portfolio, 2009.
58 S. COVEY, The 7 Habits of Highly Effective People, Free Press, 1989.
59 C. RICHARDS, The Behavior Gap. Simple Ways to Stop Doing Dumb Things with Money, Penguin, 2012.
60 A. ILMANEN, “A Historical Perspective on Time-varying Expected Returns”, https://www.aqr. com/Insights/Research/Journal-Article/A-Historical-Perspective-on-Time-Varying-Expected-Returns (consultatie 21 augustus 2023).
61 The Dimson-Marsh-Staunton (DMS) Dataset – Long term asset returns Elroy Dimson, Paul Marsh.
62 N.B. TALEB, The Black Swan, Random House, 2007 en N.B. TALEB, Antifragile. Things that Gain from Disorder, Random House, 2014.
63 R. DALIO, Principles for Dealing with the Changing World Order: Why Nations Succeed and Fail, Simon & Schuster, 2021.
64 G. NOELS, Econoshock, Lannoo, 2008.
65 G. BAID, The Joys of Compounding, Columbia Business School Publishing, 2020.
66 J.K. GALBRAITH, A Short History of Financial Euphoria, Penguin, 1994.
67 S. COVEY, The 7 Habits of Highly Effective People, Free Press, 1989.
68 Alfa: term gebruikt voor de extra performance die specifiek toe te wijzen is aan kennis of kunde en niet zou gerealiseerd zijn bij een investering in de vergelijkende brede markt.
69 A. LO en S.R. FOERSTER, In Pursuit of the Perfect Portfolio, Princeton University Press, 2021.
70 Zie over het All Weather Portfolio van Ray Dalio: P. PODOLSKY, R. JOHNSON en O. JENNINGS, “The All Weather Story”, bridgewater.com (consultatie 21 augustus 2023).
71 “Maslow’s Hierarchy of Needs”, https://corporatefinanceinstitute.com/resources/management/ maslows-hierarchy-of-needs/ (consultatie 21 augustus 2023).
