Filantropisch testament als nalatenschap: wat zijn uw opties?

Filantropie is zo oud als de mensheid zelf en zal in de toekomst enkel maar belangrijker worden. In plaats van beroep te doen op de overheid, nemen steeds meer geëngageerde burgers zelf het heft in handen en vinden hun weg naar de filantropie. Ook u misschien, na het lezen van deze bescheiden bijdrage. Er bestaan diverse menslievende beweegredenen. Het zou kunnen dat u gewoon iets wil nalaten aan een goed doel dat u nauw aan het hart ligt. Of u wenst een bestemming te geven aan uw mooie collectie kunstwerken die u over de jaren heen heeft verzameld. Of u wilt uw Alma Mater begunstigen als dank voor alle mooie jaren van uw studententijd… 

Als ware filantroop kan u steeds verder gaan dan zomaar iets na te laten aan een goed doel om uw hemel te verdienen.
U kan een eerste stap zetten richting filantropie door het opmaken van een testament met een zogenaamd “duolegaat”, waarbij u na uw overlijden iets na laat aan een “goed doel”. Deze techniek wint meer en meer aan bekendheid bij het grote publiek. Goede doelen (meestal in de vorm van vzw’s) vallen onder een zeer gunstige belastingregeling, waardoor dit ook fiscaal interessant kan zijn. Indien ze gevestigd zijn in het Vlaamse Gewest betalen vzw’s slechts 8,5% erfbelasting op hetgeen zij van u erven. Hierdoor kan u én uw erfgenamen én een bepaald goed doel bevoordelen. Dit is trouwens niet enkel (fiscaal) interessant voor de grotere vermogens.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de non-profitsector dergelijke duolegaten actief promoot in de media (bijv. www.testament.be). Ook in onze adviespraktijk merken wij deze toenemende belangstelling. Na een persoonlijk gesprek becijferen wij voor u de fiscale voordelen van een duolegaat om vervolgens een testament op maat voor te bereiden.

Toch blijft het duolegaat op zich in feite enkel een middel van fundraising voor een bepaalde vzw of stichting. Filantropie kan meer zijn dan een jaarlijkse gift of een legaat aan een goed doel uit liefdadigheid, hoe lovenswaardig een duo-legaat ook blijft. De mogelijkheden om bij te dragen aan een betere wereld zijn – gelukkig maar – veel uitgebreider. Wij spreken daarom graag van een filantropisch testament. Diverse openbare instellingen bieden meer verregaande en duurzame structuren aan, waarbij u uw naam kan verbinden aan een concreet te realiseren filantropisch doel op langere termijn.

In de praktijk gaat het dan meestal om fondsen op naam opgericht in de schoot van bepaalde filantropische organisaties. U kan via uw testament een deel van uw nalatenschap onderbrengen in een fonds met een welomschreven doel en binnen een duidelijke beheersstructuur. Bijkomend voordeel is dat u via deze weg ook aan successieplanning kan doen door het fonds te combineren met een duolegaat. Maar uiteindelijk dient het filantropisch doel wel steeds doorslaggevend te zijn. Zo kan u bijvoorbeeld vermijden dat uw deskundig opgebouwde kunstcollectie na uw overlijden ontmanteld wordt en kan u er voor zorgen dat deze collectie later tentoongesteld kan blijven voor het grote publiek. Uiteraard zijn er nog andere mogelijke filantropische doelstellingen, zoals het behoud van historisch erfgoed, de verzorging of huisvesting van minderbedeelde of –valide personen (inclusief een welbepaald familielid) of de ondersteuning van wetenschappelijk of medisch onderzoek.

Dit laatste doel sluit naadloos aan bij nog een andere maatschappelijk hoogst verantwoorde keuze. U kan uit mecenaat uw naam rechtstreeks verbinden aan een Vlaamse universiteit. In de schoot van de universiteit zijn immers ook fondsen op naam mogelijk, die met uw legaat bijvoorbeeld studiebeurzen verlenen. Daarnaast kan u uw naam ook verbinden aan een leerstoel binnen een welbepaalde faculteit. Stel, u behaalde vroeger een diploma geneeskunde en bent dankbaar dat u op basis daarvan een mooi vermogen hebt kunnen opbouwen. Dan zou u binnen de faculteit geneeskunde een bepaald onderzoek kunnen bevorderen door het oprichten van een leerstoel op uw naam.

U begrijpt dat het opstellen van een testament een belangrijk gegeven is waar u beter vroeg dan laat even bij stil staat. Via een filantropisch testament schept u voor uzelf nog meer gemoedsrust, niet enkel over het feit dat uw nalatenschap ten goede zal komen aan de maatschappij, maar ook dat dit in uw naam verantwoord beheerd zal worden binnen een bredere maatschappelijke doelstelling.

Meer weten over de weg naar een waterdicht filantropisch testament? Neem contact op met onze adviseurs.