Privaat vastgoed in de familiale vennootschap: het fiscale plaatje

Het is inmiddels duidelijk dat de Vlaamse Belastingdienst (hierna VLABEL) en privaat vastgoed in de familiale vennootschap niet de beste vrienden zijn. De wetgever kent fiscale voordelen toe aan de schenking of vererving van familiale vennootschappen. In een omzendbrief van 15 december 2015 stelde VLABEL echter dat de aanwezigheid in de vennootschap van één woning in bepaalde gevallen volstaat om dit gunstregime te ontnemen. Een streng standpunt. En dat vindt ook de rechtbank van eerste aanleg te Gent. In een vonnis van 4 februari 2020 oordeelt de rechter dat dit niet kan.

Toepassingsvoorwaarden van het gunstregime

U kan de aandelen van een familiale vennootschap in het Vlaams Gewest aan 0% schenkbelasting schenken of aan 3 of 7% erfbelasting laten vererven, voor zover de vennootschap voldoet aan enkele voorwaarden.

Eén van de voorwaarden is een economische activiteit, die bovendien reëel moet zijn. Voor dat laatste werkt de wetgever met een (weliswaar weerlegbaar) vermoeden: als uit de goedgekeurde jaarrekening van minstens één van de drie boekjaren voorafgaand aan de datum van schenking of overlijden blijkt dat de familiale vennootschap te weinig personeel in dienst heeft én te veel vastgoed bezit, wordt zij geacht geen reële economische activiteit uit te oefenen.

Het vermoeden (weerleggen)

Een vennootschap heeft “te weinig personeel” in dienst wanneer “uitgekeerde bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen” (post 62 op de jaarrekening) minder dan 1,5% van de totale activa bedragen. Een vennootschap bezit “te veel vastgoed” wanneer haar “terreinen en gebouwen” (post 22 op de jaarrekening) meer dan 50% van de totale activa bedragen.

Indien beide voorwaarden cumulatief voldaan zijn, gaat de wetgever ervan uit dat de vennootschap géén familiale vennootschap is. De belastingplichtige krijgt de kans om het vermoeden te weerleggen, door te bewijzen dat de vennootschap, ondanks een tekort aan personeel in combinatie met een overmatig bezit van vastgoed, toch een reële economische activiteit uitoefent.

Hoe bewijst men zoiets? VLABEL helpt een handje. In haar omzendbrief van 15 december 2015 stelt VLABEL dat de belastingplichtige moet aantonen dat “elk onroerend goed in de vennootschap wordt aangewend voor de exploitatie van de eigen economische activiteit”. Dat zou er volgens VLABEL op neerkomen dat enkel de verhuur van bedrijfsgebouwen binnen de groepsstructuur in aanmerking komt om een tegenbewijs te doen slagen. Bijgevolg zou de aanwezigheid van (minstens) één onroerend goed bestemd voor bewoning, het tegenbewijs doen mislukken.

De rechtbank van Gent gaat niet akkoord met de zienswijze van VLABEL

De rechtbank van eerste aanleg van Gent is niet akkoord met de zienswijze van VLABEL, zoals blijkt uit het vonnis van 4 februari 2020.

De rechtbank oordeelt dat VLABEL op een onwettige wijze een extra voorwaarde toevoegt aan een wettekst die reeds voldoende duidelijk is: het tegenbewijs kan worden geleverd, zonder dat enig onderscheid wordt gemaakt naargelang de aard van het vastgoed. In het desbetreffende vonnis bleek de uitbating van een beenhouwerij voldoende tegenbewijs te vormen, ondanks het bijkomende bezit van privaat patrimonium (een woning en enkele appartementen).

Conclusie

Met haar vonnis van 4 februari 2020 heeft de rechtbank van eerste aanleg te Gent de deur op een kier gezet ten voordele van familiale vennootschappen met (veel) privaat vastgoed en weinig personeelskosten. Ook deze vennootschappen zouden voortaan van het gunstige overdrachtsregime kunnen genieten, in tegenstelling tot het standpunt dat VLABEL al enkele jaren inneemt. Vennootschappen die enkel privé-vastgoed aanhouden zullen evenwel uit de boot vallen.

Uiteraard blijft het afwachten of VLABEL zich zal neerleggen bij dit vonnis, dan wel hoger beroep aantekent.

Indien u hieromtrent vragen heeft, aarzel dan niet om contact op te nemen met ons team van Vermogensarchitecten.