Familiebedrijf overdragen: hoe maakt u de juiste keuze?

25.10.2016

Een familiebedrijf is vaak het resultaat van een levenslange investering van de oprichter. Een familiebedrijf overdragen, zij het aan zoon, dochter of derden, is dikwijls een moeilijke stap. De overdracht zelf is een gradueel en langdurig proces, waarin de betrokken partijen soms op heikele situaties kunnen stoten. Om de slaagkansen te maximaliseren is het belangrijk dat er voldoende tijd en aandacht wordt geschonken aan het opvolgingsproces. De gouden regel in het gehele traject is het maken van duidelijke afspraken.

 

FAMILIEBEDRIJF OVERDRAGEN: OPVOLGING IS EEN PROCES

Voor het overdragen van het familiebedrijf moet men de nodige voorbereidingen treffen om de harmonie van de familie en de continuïteit van het bedrijf te verzekeren. Bovendien is de overdracht een proces met verschillende fases waar u best tijdig aan begint, gemiddeld een 3 tot 5 jaar vóór de effectieve opvolging.

 

 

VOORBEREIDING
Tijdens de voorbereiding van een bedrijfsoverdracht is het belangrijk om de opvolger, de overdrager, de familie en het familiebedrijf op één lijn te krijgen. Duidelijke communicatie staat hier dan ook centraal. Het opstellen van een successieplan kan zeker zinvol zijn.

Overdrager
De voornaamste taak van de overdrager is het initiëren van het opvolgingsproces. Zijn medewerking en betrokkenheid zijn cruciaal voor het succes van de opvolging.

Opvolger
De opvolger moet voldoende voorbereid zijn op zijn nieuwe rol in het bedrijf. Ervaring buiten het familiebedrijf is vaak een belangrijke troef. Het creëert nieuwe inzichten, is goed voor het zelfvertrouwen en verhoogt de geloofwaardigheid bij het personeel. Andere (leiderschaps)capaciteiten kunnen verder ontwikkeld worden door opleiding en coaching van de kandidaat-opvolger. Ook de motivatie van de opvolger moet juist zitten.

Familie
De familie moet een uitgesproken wil hebben om zich in de toekomst als familie te engageren voor het familiebedrijf. Indien deze overtuiging ontbreekt dan zijn alternatieven zoals verkoop waarschijnlijk een betere optie.

Bedrijf
Voor het bedrijf zelf is de timing van de opvolging van cruciaal belang. Je kiest best voor een moment waarop het bedrijf goed presteert. Dit zal bijdragen aan het succes van de opvolging.

 

DE JUISTE KEUZE MAKEN

In de beslissingsfase is het belangrijk dat alle alternatieven voor de opvolging worden besproken en tegen elkaar worden afgewogen. Het zal mee het succes van het familiebedrijf in de toekomst bepalen.

Familiale opvolging
De opvolging door een familielid zal in vele gevallen de voorkeur genieten. Uiteraard moeten hier een aantal basisvoorwaarden vervuld zijn, zoals een geschikte kandidaat-opvolger, een sterk engagement vanuit de familie en een duidelijke visie en strategie voor het behouden van familiale controle en leiderschap.

Familiale controle
Wanneer familiale opvolging niet mogelijk is en u als familie ook niet wil verkopen, kan u kiezen om de controle te behouden maar de leiding van het bedrijf uit handen te geven. De keuze voor een externe manager kan ook een bewuste keuze zijn die soms zelfs de voorkeur geniet boven familiale opvolging.

Verkoop
In bepaalde omstandigheden zal de verkoop een alternatief zijn dat men onder ogen moet (durven) zien. Dit is uiteraard geen evidente keuze. De ondernemer is niet alleen financieel maar vaak ook emotioneel sterk vervlochten met het familiebedrijf.

UITWERKING

De uitwerking van de bedrijfsoverdracht is uiteraard afhankelijk van de beslissing die het familiebedrijf genomen heeft aangaande familiale controle dan wel verkoop. Ongeacht de keuze, moet er voldoende nazorg worden besteed aan deze fase. De (leiderschaps)kaarten zijn immers herverdeeld.

Fiscale & juridische uitwerking
Indien men kiest voor familiale opvolging, kan de eigendom worden overgedragen door schenking of verkoop. Bij schenking zijn er meerdere alternatieven, afhankelijk van de situatie. Zo kunnen de aandelen voor een Belgische notaris worden geschonken tegen 0% indien de onderneming kwalificeert als familiale vennootschap. Als alternatief kan een schenking gebeuren tegen 3% heffing, of belastingvrij voor een buitenlandse notaris
maar met een risicotermijn van 3 jaar. Tevens kunnen diverse modaliteiten worden opgenomen. Bij verkoop aan zoon, dochter of derden, zal de waardering van het familiebedrijf erg belangrijk zijn.

Menselijke uitwerking
Parallel met de fiscale en juridische uitwerking, moet de overdracht ook op menselijk vlak worden georganiseerd. Glasheldere afspraken over de bevoegdheden en een haarscherpe roldefiniëring van alle betrokken spelers is hier essentieel. Indien een perfecte afstemming ontbreekt, leidt dit tot opvolgingsconflicten. Afspraken op papier zetten, in bijvoorbeeld een opvolgingsplan of een familiecharter, kan een enorme meerwaarde bieden.

  • Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.
© Van Havermaet 2024

Wij maken gebruik van cookies of gelijkaardige technologieën (bv. pixels of sociale media plug-ins) om o.a. uw gebruikservaring op onze website zo optimaal mogelijk te maken. Daarnaast wensen wij analyserende en marketing cookies te gebruiken om uw websitebezoek persoonlijker te maken, gerichte advertenties naar u te verzenden en om ons meer inzicht te geven in uw gebruik van onze website.

Gaat u ermee akkoord dat we cookies gebruiken voor een optimale websitebeleving, opdat wij onze website kunnen verbeteren en om u te kunnen verrassen met advertenties? Bevestig dan met "OK".

Wenst u daarentegen specifieke voorkeuren in te stellen voor verschillende soorten cookies? Dat kan via onze cookie policy. Wenst u meer uitleg over ons gebruik van cookies of hoe u cookies kan verwijderen? Lees dan onze cookie policy.