Fiscale ondersteuning O&O gegarandeerd bij fiscale hervorming?

Minister Van Peteghem legde recent zijn voorstel op tafel voor een brede fiscale hervorming. Innovatie is en blijft belangrijk voor een duurzame economische groei. België is koploper op vlak van onderzoek en ontwikkeling (O&O). De fiscale ondersteuning van O&O speelt hierbij een cruciale rol.

Uit het voorstel blijkt alvast een duidelijk engagement om innovatie en O&O verder te blijven ondersteunen en te werken aan rechtszekerheid in de toepassing van de verschillende beschikbare fiscale stimuli voor innovatie. Denk aan de innovatieaftrek, de vrijstelling van bedrijfsvoorheffing voor O&O en het belastingkrediet voor O&O. Uiteraard dient de federale regering nog een akkoord te bereiken over dit voorstel en kan de uitwerking van deze maatregelen nog wijzigen.

We houden graag de vinger aan de pols voor u.

Waar moeten innovatieve ondernemingen op letten?

Aftrek innovatie-inkomen

Dankzij de innovatie-aftrek kan uw innovatieve onderneming 85% van de netto-inkomsten uit o.a. octrooien en auteursrechtelijk beschermde software in mindering brengen van de belastbare basis. Dit betekent dat de winst uit uw innovatieve activiteiten slechts belast wordt tegen een tarief van 3,75% (i.p.v. 25%).

In zijn voorstel schrijft Minister Van Peteghem dat er een octrooivereiste van toepassing zal zijn m.b.t. de innovatie-aftrek. Deze verwoording zorgde al snel voor heel wat ongerustheid in de media, en niet in het minst binnen de IT-sector. Dit blijkt gelukkig een storm in een glas water te zijn.

Sinds 1 juli 2016 werd de octrooi-aftrek vervangen door de innovatie-aftrek. Zoals de naam al doet vermoeden, werd het toepassingsgebied hiermee grondig uitgebreid: naast octrooien komen ook inkomsten uit innovatieve software (voortkomend uit een O&O-programma) in aanmerking.

Bedrijven die innovatieve software ontwikkelen kunnen van de innovatie-aftrek genieten, zonder dat de software geoctrooieerd dient te worden. Hoewel de bewoording van Minister Van Peteghem in eerste instantie anders deed vermoeden, zal hieraan niets veranderen. De softwaresector zal met name nog steeds gebruik kunnen maken van deze fiscale incentive, ook als ze ervoor kiezen om hun innovatieve software niet te octrooieren.

Belang van een positieve schriftelijke opinie

Voor bedrijven die gebruik maken van de innovatie-aftrek op basis van octrooien kan er wel iets veranderen. Het is Minister Van Peteghem immers niet ontgaan dat Belgische octrooiaanvragen “automatisch” worden verleend, zonder rekening te houden met de resultaten van het nieuwheidsonderzoek. Voor een Belgische octrooiaanvraag wordt immers een nieuwheidsonderzoek uitgevoerd door het Europees Octrooibureau dat een schriftelijke opinie opstelt omtrent de octrooieerbaarheidsvoorwaarden, maar deze schriftelijke opinie is niet bindend en geeft geen garantie omtrent de al of niet geldigheid van het octrooi. Een Belgische octrooiaanvraag wordt daarom altijd omgezet in een Belgisch octrooi bij publicatie.

Een Europees octrooi wordt daarentegen enkel verleend na een onderzoek ten gronde. Hierbij bestaat er aldus veel minder discussie dat de innovatie effectief voldoet aan de strikte definitie van onderzoek en ontwikkeling (een begrip dat strikt gedefinieerd wordt in de Belgische fiscale wetgeving, alsook aan de hand van de Frascati Manual).

De toepassing van de innovatie-aftrek voor Belgische octrooien zal bijgevolg verder worden aangescherpt. Alleen wanneer de schriftelijke opinie inzake het Belgisch octrooi een (overwegend) positief oordeel velt over de industriële toepasbaarheid, inventiviteit en nieuwheid, zullen kleine bedrijven nog kunnen genieten van de innovatie-aftrek. Voor grotere bedrijven kan het daarnaast verplicht worden om een Europees octrooi in bezit te hebben (of een nog niet nader gespecifieerd ‘internationaal octrooi’) en zal een ‘louter’ Belgisch octrooi niet langer volstaan.

Deze bijkomende voorwaarde komt niet als een complete verrassing. De Dienst Voorafgaande Beslissingen (‘rulingdienst’) besteedt immers al enige tijd aandacht aan de resultaten van de schriftelijke opinie voor een Belgisch octrooi. De medewerkers van de rulingdienst werden hiertoe grondig opgeleid. Wanneer een onderneming over een Belgisch octrooi beschikt, zal de rulingdienst enkel een beslissing afleveren bij een positieve schriftelijke opinie of na een overtuigende argumentatie van een octrooigemachtigde waaruit blijkt dat het octrooi wel degelijk aan alle octrooieerbaarheidsvoorwaarden voldoet.

Het zal in de toekomst aldus nog meer van belang zijn om de nodige aandacht te besteden aan de resultaten van de schriftelijke opinie alvorens de innovatie-aftrek toe te passen. Ook het belang van de Europese octrooiaanvraag lijkt hiermee opnieuw aan belang te winnen t.o.v. de Belgische octrooiaanvraag.

Investeringsaftrek en belastingkrediet voor O&O

De investeringsaftrek en het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling zijn interessante fiscale incentives wanneer u de loonkosten van uw onderzoekers activeert. Voor deze investering kan u een fiscaal voordeel genieten in de vorm van een investeringsaftrek of een belastingkrediet. Het belastingkrediet wordt verrekend met de verschuldigde belasting en is na afloop van vijf achtereenvolgende aanslagjaren zelfs terugbetaalbaar. Zodoende kan u uiteindelijk 5% van de O&O-investering via de fiscale aangifte terugverdienen. 

De fiscale hervorming raakt niet aan de investeringsaftrek voor onderzoek & ontwikkeling. Daarnaast zal ook het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling behouden blijven en uitgebreid worden naar duurzame investeringen.

Vrijstelling van bedrijfsvoorheffing voor O&O

De zgn. ‘korting bedrijfsvoorheffing O&O’ houdt concreet in dat uw onderneming 80% van de ingehouden bedrijfsvoorheffing op bepaalde lonen niet moet doorstorten aan de fiscus. Dit zorgt voor extra cashflow en werkkapitaal binnen uw onderneming.

Minister Van Peteghem stelt voor om de rechtszekerheid bij het gebruik van deze incentive te verhogen. Hij wil meer bepaald de bevoegdheidsverdeling tussen de verschillende overheidsdiensten duidelijker afbakenen en de toepassingsmodaliteiten beter omschrijven.

Dat deze rechtszekerheid broodnodig is, blijkt uit de vele technische discussies over de toepassingsvoorwaarden tijdens recente aangescherpte (formalistische) fiscale controles.

Onduidelijkheid is momenteel troef in het landschap van de korting bedrijfsvoorheffing O&O. Zo rijst er in de praktijk o.a. de vraag wanneer de verplichte aanmelding op het BELSPO-portaal dient te gebeuren. De rechtspraak is hierover verdeeld. Het Hof van Cassatie oordeelde hierover recent dat de aanmelding van het project/programma moet gebeuren voorafgaand aan de aanvangsdatum van het project of programma. Hoe dit in de praktijk geïnterpreteerd dient te worden is helaas nog niet duidelijk.

Daarnaast zien steeds meer nieuwe interne instructies binnen de controlediensten van de FOD Financiën het daglicht, wat de rechtszekerheid uiteraard niet ten goede komt… Zo focust de fiscus tijdens recente controles erg op de wijze waarop de vrijstelling werd geclaimd in de aangifte. Sinds 2012 bestaat er een administratieve tolerantie (neergeschreven in een circulaire) waardoor de maandelijkse negatieve aangiftes op één maand in het jaar kunnen worden geboekt (year-to-date aangiftes). Tijdens recente controles neemt de fiscus echter het standpunt in dat deze administratieve tolerantie niet meer zou gelden. In een recente parlementaire vraag stelt Minister Van Peteghem dat de negatieve aangifte moet worden gedaan op hetzelfde moment en voor dezelfde periode  als de (gewone/positieve) aangifte bedrijfsvoorheffing.

Fiscale ondersteuning O&O: Time for action

Om geen opportuniteit onbenut te laten, kan u bij voorkeur volgende acties nemen:

• Laat nakijken of de schriftelijke opinie toegevoegd aan het nieuwheidsonderzoek van uw octrooi vandaag nog voldoet aan de nieuwe richtlijnen van de fiscaliteit. Een aanpassing in de fiscaliteit kan een aanpassing in uw strategie noodzakelijk maken.
• Het kan nuttig zijn om het toepassingsgebied van uw octrooiaanvragen uit te breiden en ook een Europese octrooiaanvraag in te dienen voor innovatie-aftrek doeleinden. Hou hierbij rekening dat octrooiaanvragen uitbreiden naar andere landen slechts beperkt mogelijk is in de tijd.
• Voor voldoende vernieuwende software is er strikt genomen geen octrooivereiste voor de toepassing van de innovatie-aftrek. Maar, aangezien software (software algoritme, software methodiek, etc.) met welbepaald technisch effect perfect octrooieerbaar kan zijn, zal het nemen van een octrooi mogelijks wenselijk zijn om de toepassing van de innovatie-aftrek te verzekeren en te optimaliseren. Kijk daarom ook steeds naar opportuniteiten om uw software te octrooieren.
• Een octrooi versterkt de commerciële uitrol van uw innovatie, bijvoorbeeld middels een licentiemodel. Heeft u vandaag voldoende zicht op de marktconformiteit van uw verdienmodel? Heeft u een voldoende onderbouwde transfer pricing-politiek voor de intragroepfacturaties voor het gebruik van het octrooi binnen uw ondernemingsgroep? We kijken graag mee naar de onderbouw van uw transfer pricing-policy binnen uw ondernemingsgroep.

Het team van Van Havermaet Innovation is sterk vertrouwd met deze fiscale incentives. Wij zijn graag beschikbaar om breed mee te denken omtrent de fiscale optimalisatie en onderbouw van uw fiscaal dossier. Contacteer ons indien u meer informatie wenst over de fiscale ondersteuning van O&O in de toekomst.